W kontekście wojny i Ukraińskiego „dronopadu” padło dość ciekawe pytanie – na ile pożary rafinerii są dotkliwe, a na ile tylko efektowne. Zacząłem się nad tym zastanawiać i im dłużej myślę, tym bardziej złożone wydaje mi się to zagadnienie. Żeby ocenić efektywność, a nie tylko efektowność, trzeba mieć dostęp do wielu informacji, których na podstawie krótkiego filmiku mieć nie sposób. Przede wszystkim – jaka instalacja płonie (rafineria składa się z wielu różnych „klocków” – instalacji), w jakim stopniu uległa
uszkodzeniu, jaka jest dostępność części zamiennych, czy uszkodzeniu (rozprzestrzenianie się pożaru, uszkodzenia termiczne) uległy instalacje położone w pobliżu, jaka jest rola uszkodzonych instalacji w całym procesie technologicznym, etc.
To może po kolei – jak mocno uszkodzona jest dana instalacja? Tu można wyciągać pewne wnioski na podstawie wielkości pożaru, jednak nie muszą one być słuszne. W najlepszym (dla zaatakowanego) przypadku zniszczeniu ulegnie izolacja termiczna rurociągów i aparatów, okablowanie, aparatura AKPiA. Jeśli wszystkie części będą dostępne, to naprawa po takim niewielkim pożarze może zająć od kilku dni, do kilku tygodni. Jeśli zniszczenia będą większe i konieczna będzie wymiana orurowania, to może to przeciągnąć się na miesiące. Jeśli zniszczeniu ulegną kluczowe aparaty (reaktory, kolumny, piece) to naprawa (wraz z wyprodukowaniem/sprowadzeniem nowych aparatów) może trwać nawet lata. Jak widać rozpiętość bardzo duża. Inną sprawą jest to, że nie zawsze najbardziej dotkliwy będzie atak powodujący zniszczenie samej instalacji i pożar. Mając dobre rozpoznanie wywiadowcze można zaplanować o wiele mniej efektowne uderzenie, ale przynoszące bardziej druzgocący efekt. KMWTW.
Druga bardzo ważna sprawa – jaka jest rola wyłączonej instalacji w ruchu całego zakładu? Czy znajduje się w kluczowym strumieniu przetwarzania, czy jest na jednym ze strumieni bocznych, powrotów, czy jest instalacją pomocniczą? Czy jest jedyną taką instalacją, czy może jest jakaś redundancja?
Znów dużo pytań. Jeśli jest to pojedyncza instalacja na samym początku głównego strumienia, to jej wyłączenie de facto wyłącza cały zakład. Ale jeśli są trzy takie, pracujące równolegle w reżimie 3×60%, to nawet całkowite zniszczenie jednej z nich nie upośledzi zdolności zakładu (w pierwszym przybliżeniu i na jakiś czas oczywiście). Może to być też instalacja na jednym z bocznych strumieni – jej wyłączenie spowoduje upośledzenie pewnych możliwości rafinerii – naprzykład wyłączy kawałek petrochemii (nie każda rafineria ma) albo produkcję olejów czy smarów. Może to być też instalacja związana z ochroną środowiska. Tylko czy Rosja przejmie się zwiększoną emisją np. siarki do atmosfery? Śmiem wątpić.
Oprócz upośledzenia możliwości technicznych trzeba też pamiętać o upośledzeniu ekonomii. Rafinerie pracują na niewielkich marżach i zmniejszenie możliwości produkcji produktów wysokomarżowych plus konieczność dokonywania remontów, mogą sprawić, że trzeba będzie do jej funkcjonowania dopłacać, a nie są to małe pieniądze. Sam fakt pożaru i konieczność prowadzenia akcji gaśniczej zapewne
wyłączają produkcję na kilka dni.
Reasumując – trudno na podstawie jednego filmu ocenić skutki, ale patrząc globalnie to efekty są jak najbardziej widoczne. Zakaz eksportu benzyn to potwierdza. Niemożliwe wydaje się być doprowadzenie do załamania produkcji rafineryjnej w Rosji (rafinerii jest zbyt dużo i większość jest poza zasięgiem), ale w trakcie wojny na wyczerpanie nawet kilku(nastu) procentowe upośledzenie zdolności produkcji,
dodatkowe obciążenie dla logistyki i ekonomii, mają w efekcie końcowym przełożenie na
sytuację na froncie. A o to przecież chodzi.
Zastrzeżenie: artykuł powyższy stanowi prywatne przemyślenia Autora i pozostaje bez
związku z wykonywaną przez niego pracą. Jest też bardzo mocno skrótowy i pomija wiele
istotnych kwestii (pierwotnie miał stanowić wątek na X, ale okazał się na to za długi).
