Czwartkowe spotkanie ZO ONZ było szczególne – głos zabierali reprezentanci aż 5 państw zaangażowanych w konflikty, które powracają w niemal każdej przemowie, w tym 3 tylko w jednym apelu. Mowa o przedstawicielstwie Jemenu (uznanego międzynarodowo, nie Houthi), Palestyny, Haiti, Sudanu i Libanu. UWAGA – bardzo długi tekst, zaleca się szukanie poszczególnych państw przez ctrl+f

Sesja poranna

Prezydent Lazarus McCarthy Chakwera – Malawi

Prezydent Malawi rozpoczął trzeci dzień ZO ONZ od często wcześniej już akcentowanej potrzeby  reform w ONZ, w tym przyznania Afryce dwóch stałych miejsc w Radzie Bezpieczeństwa (RB) z prawem weta. Podkreślił, że silna współpraca międzynarodowa jest niezbędna do przetrwania globalnych kryzysów, zwracając uwagę na reakcję na klęski żywiołowe, takie jak cyklon Freddy i warunki El Niño.

Malawi, jak mówił, rozwija się dzięki współpracy z krajami takimi jak Wielka Brytania i Arabia Saudyjska. Chakwera zauważył jednak, że globalne instytucje finansowe są zbyt wolne i nieefektywne, co hamuje postęp w krajach rozwijających się:

Ci, którzy utrzymują nas w stanie wiecznego zadłużenia, mają zasoby, aby te długi anulować (…) Nie ma nic złego w zdrowej konkurencji między narodami, ale konkurencja musi być uczciwa.

Podkreślił, że obecny model gospodarczy świata faworyzuje rozwinięte gospodarki i zostawia w tyle kraje Globalnego Południa. Podkreślił, że to właśnie brak równości leży u podstaw nierozwiązywalnych konfliktów w Europie Wschodniej, Palestynie, wschodniej DR Konga i rośnie. Z tego właśnie powodu, kończąc dodał, potrzebujemy silnej, a nie słabej ONZ.

Prezydent William Samoei Ruto – Kenia

Prezydent Ruto stwierdził, że obietnica Karty Narodów Zjednoczonych o uchronieniu przyszłych pokoleń przed wojną została podważona:

Od Gazy po Darfur, Ukrainę, Jemen, wschodnią DR Konga, Sudan, region Sahelu i przestępczość na Haiti, konflikt tworzy szlak zniszczenia życia na historyczną skalę.

Wyraził ubolewanie, że najpotężniejsze państwa wybierają unilateralizm zamiast dyplomacji, co osłabia zdolność instytucji wielostronnych do utrzymywania pokoju.

Ruto podkreślił wkład Kenii w Afrykańską Misję Przejściową w Somalii oraz wysłanie 382 funkcjonariuszy policji na Haiti w ramach Wielonarodowej Misji Wsparcia Bezpieczeństwa. Wskazał także na inicjatywę Tumaini, mającą na celu rozwiązanie konfliktu w Sudanie Południowym a zainicjowaną przez jego kraj.

Zwrócił uwagę na potrzebę reformy RB, która wyklucza 54 afrykańskie kraje zamieszkałe przez 1,4 mld ludzi. Podkreślił także, że rozwój Afryki, zwłaszcza w zakresie czystej energii, jest kluczowy dla globalnych priorytetów, takich jak walka ze zmianami klimatu a organizacja Africa Club “będzie służyć jako potężny negocjator w imieniu kontynentu, będzie koordynował działania z globalnymi instytucjami finansowymi”

Przewodniczący Rady Przywództwa Prezydenckiego Rashad Mohammed Al-Alimi – Jemen

Rashad Mohammed Al-Alimi z Jemenu zaczynając potwierdził zaangażowanie rządu w dążenie do sprawiedliwego i wszechstronnego pokoju, jednocześnie krytykując eskalację przemocy przez milicję Houthi. Wezwał do międzynarodowego wsparcia rządu Jemenu oraz do wdrożenia rezolucji zakazujących przepływu irańskiej broni, podkreślając, że pobłażanie wrogom pokoju prowadzi do dalszych wojen.

Al-Alimi skrytykował ONZ za utrzymywanie swojej siedziby w Sanie, co, jak stwierdził, nieumyślnie umożliwiło milicjom Houthi wykorzystanie jej pracowników jako zakładników. Wezwał do przeniesienia siedziby do Adenu oraz do przemyślenia obecnej polityki, która, jego zdaniem, “dodaje milicjom otuchy”.

Zwrócił uwagę na zagrożenie dla regionu wynikające z ataków Houthi na międzynarodową żeglugę morską, w tym na tankowiec Sounion, który groził poważnym wyciekiem ropy. Podkreślił konieczność wsparcia Jemenu w celu poprawy warunków humanitarnych i odbudowy gospodarczej, dodając, że stabilność Jemenu jest kluczowa dla pokoju i bezpieczeństwa regionu oraz szlaków handlowych na Morzu Arabskim. 

Na koniec oskarżył Iran o “manipulację słuszną sprawą palestyńską” i stosowanie szantażu i propagandy, które podważają proces pokojowy w konflikcie izraelsko-palestyńskim, ale także w Jemenie.

Prezydent Przejściowy Brice Clotaire Oligui Nguema – Gabon

Tymczasowy prezydent Gabonu podkreślił, że kraj dotrzymuje obietnic po wyzwoleńczym zamachu stanu, w tym o uwolnieniu więźniów sumienia, przeprowadzenia inkluzywnego dialogu narodowego oraz przygotowania nowej konstytucji. Zaznaczył, że wkrótce odbędzie się referendum, a także rewizja kodeksu wyborczego i rejestru wyborczego, co ma doprowadzić do wolnych, przejrzystych wyborów:

Nazajutrz po zamachu stanu z 30 sierpnia 2023 r., który odbył się bez rozlewu krwi, opowiedzieliśmy się za zachowaniem pokoju i jednością narodową, apelując do wszystkich, niezależnie od ich pochodzenia, przekonań lub statusu społecznego, w celu zbudowania bardziej sprawiedliwego i zamożnego Gabonu

Nguema dziękował międzynarodowym partnerom za wsparcie transformacji kraju, który skupił się na jedności narodowej i odbudowie. Wprowadził reformy w sektorach takich jak edukacja, opieka zdrowotna i infrastruktura, co przyczynia się do poprawy życia mieszkańców.

Podkreślił również zaangażowanie Gabonu w ochronę środowiska, przypominając, że kraj przyczynia się do globalnej absorpcji CO2 poprzez “poświęcenie 13 parków narodowych na służbę ludzkości”, ale zaznaczył, że nie zapomina o podstawowych potrzebach populacji. Nguema wezwał do wsparcia krajów rozwijających się i poparł inicjatywę włączenia dwóch państw afrykańskich do RB, z prawem weta. Dodał również, że ONZ musi zwiększyć wysiłki na rzecz rozwiązania dwupaństwowego i zniesienia sankcji nałożonych na Kubę.

Prezydent Faustin Archange Touadera – Republika Środkowoafrykańska

Prezydent Touadera wyraził zadowolenie z decyzji RB o zniesieniu embarga na broń na jego kraj, co pomoże w ustanowieniu pokoju i rozwoj. Wyraził również optymizm co do zniesienia embarga na diamenty. Podkreślił, że pokój jest kluczowy dla zrównoważonego rozwoju, szczególnie w kontekście konfliktów w Europie, Bliskim Wschodzie i Afryce.

Touadera zwrócił uwagę na postęp w stabilizacji kraju, w tym organizację pierwszych od 40 lat regionalnych wyborów oraz sukcesy “Programu Rozbrojenia, Demobilizacji i Reintegracji”. Niemniej, zauważył, kraj zmaga się z wyzwaniami, takimi jak potrzeba budowy większej liczby baz wojskowych i reagowanie na kryzys klimatyczny, który dotknął miliony ludzi w Afryce Subsaharyjskiej.

Podkreślił, że kraje rozwijające się, takie jak Republika Środkowoafrykańska, ponoszą największe koszty globalnych konfliktów i kryzysów, wzywając do reformy globalnej infrastruktury finansowej oraz przyspieszenia działań na rzecz Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDG). Afryka musi mieć prawo weta w Radzie Bezpieczeństwa, a młodzi ludzie – których, jak mówił, w 2050 połowa będzie mieszkała w Afryce – oraz kobiety muszą zostać w pełni uwzględnieni w planach rozwoju.

Prezydent Mahmoud Abbas – Palestyna

Prezydent Abbas na samym początku oskarżył Izrael o prowadzenie wojny ludobójczej przeciwko Palestyńczykom, która zabiła ponad 40 000 osób w Strefie Gazy. Podkreślił, że setki palestyńskich rodzin zostało unicestwionych, a tysiące zmarło z powodu chorób i niedoborów. Opisał nielegalne osadnictwo izraelskie jako “traktowanie Palestyny, jakby była ich”. Wezwał społeczność międzynarodową do nałożenia sankcji na Izrael i potępił brak reakcji świata na te zbrodnie. Przypomniał, że potępił atak Hamasu z 7 października:

Potępiłem zabijanie cywilów, niezależnie od tego, kim są i po której stronie stoją

Abbas oskarżył USA o blokowanie rezolucji RB wzywających do zawieszenia broni i dostarczanie Izraelowi śmiercionośnej broni. Skrytykował również USA za sprzeciw wobec pełnego członkostwa Palestyny w ONZ, podkreślając, że Izrael nie zasługuje na członkostwo w tej organizacji. Wezwał do pełnego wycofania Izraela z terytoriów palestyńskich.

Abbas zaapelował o trwałe zawieszenie broni w Strefie Gazy, zakończenie agresji na Zachodnim Brzegu i dostarczenie pomocy humanitarnej. Domagał się powrotu wszystkich przesiedleńców i ochrony pracy UNRWA, za której pracę podziękował. Podkreślił, że celem Palestyny jest pokojowe współistnienie z Izraelem, zgodnie z prawem międzynarodowym.

Prezydent Adama Barrow – Gambia

Prezydent Barrow, wezwał społeczność międzynarodową do zaangażowania się w realizację rezolucji dotyczących klimatu, ubóstwa i konfliktów. Podkreślił potrzebę reform ONZ, w szczególności RB i międzynarodowych instytucji finansowych, aby uczynić je bardziej sprawiedliwymi i inkluzywnymi. Zwrócił uwagę na wyzwania Gambii i krajów najsłabiej rozwiniętych, wzywając do inwestycji w budowanie potencjału i złagodzenia zadłużenia.

Podkreślił następnie znaczenie cyfrowej transformacji, transferu technologii oraz wzmocnienia pozycji kobiet, które są kluczowe dla rozwoju społeczno-ekonomicznego. Na szczeblu krajowym Gambia promuje prawa człowieka, wolność osobistą i budowanie niezależnego sądownictwa, co przyczyniło się do jej pozycji jako jednego z liderów wolności słowa w Afryce:

Od 2017 r. w Gambii nie odnotowano ani jednego więźnia politycznego ani żadnego dziennikarza lub działacza na rzecz praw człowieka, który został uwięziony

Odnosząc się do globalnych konfliktów, w tym w Palestynie, Sudanie i Ukrainie, Barrow wezwał do priorytetowego traktowania dyplomatycznych wysiłków na rzecz pokoju. Zwrócił uwagę na potrzebę wsparcia dla odbudowy Gazy oraz poprawy warunków gospodarczych na Zachodnim Brzegu, zobowiązując się do współpracy w ramach Organizacji Współpracy Islamskiej na rzecz rozwiązania kryzysu na Bliskim Wschodzie. Zwrócił na koniec uwagę, że o ile państwa powinny zniechęcać do nielegalnej migracji, to należy traktować imigrantów z szacunkiem i godnością.

Prezydent Przejściowy Edgar Leblanc Fils – Haiti

Przewodniczący Rady Prezydenckiej Transformacji Haiti podkreślił historyczną walkę swojego kraju o wolność, przypominając, że Haiti było “pierwszą czarną republiką”. Haiti, dodał, dotknięte wysokim poziomem ubóstwa i brakiem bezpieczeństwa żywnościowego, potrzebuje wsparcia w celu zmniejszenia nierówności, analfabetyzmu cyfrowego i stworzenia możliwości uczestnictwa w globalnej gospodarce.

Fils zwrócił uwagę na utworzenie Prezydenckiej Rady Przejściowej, podkreślając, że przyszłość Haiti zależy od jego mieszkańców, ale społeczność międzynarodowa ma historyczną odpowiedzialność za pomoc w odbudowie kraju. Z zadowoleniem przyjął autoryzację Wielonarodowej Misji Wsparcia Bezpieczeństwa i podziękował krajom członkowskim za udział, podkreślając jednak potrzebę przekształcenia jej w operację pokojową ONZ, aby zapewnić stabilne finansowanie i trwałe bezpieczeństwo.

Przypomniał również o niesprawiedliwym długu, jaki Haiti było zmuszone spłacić Francji w 1825 roku, co wpędziło kraj w cykl ubóstwa:

Haiti jest największą ofiarą historycznej niesprawiedliwości

Wezwał do uznania historycznego długu i sprawiedliwych reparacji, które pomogłyby Haiti uwolnić się od ciężaru tej niesprawiedliwej przeszłości.

Przewodniczący Tymczasowej Rady Suwerennej Abdel-Fattah Al-Burhan Abdelrahman Al-Burhan – Sudan

Abdel-Fattah Al-Burhan jako kolejny rozpoczął od wezwania do reformy ONZ, szczególnie RB, w celu zakończenia przedłużających się kryzysów i eliminacji polityki podwójnych standardów. Skrytykował działania i wsparcie dla rebeliantów, które doprowadziły do czystek etnicznych i zbrodni popełnianych przez Siły Szybkiego Wsparcia (RSF). Oskarżył “niektóre kraje w regionie” o wspieranie tych milicji, co poskutkowało śmiercią dziesiątek tysięcy ludzi i przesiedleniem milionów. Dodał, że rebelianci obierają na cel również infrastrukturę ONZ, w tym biuro dyplomatyczne.

Al-Burhan podkreślił, że rząd Sudanu jest zobowiązany do ułatwiania pomocy humanitarnej i ochrony ludności cywilnej, zwłaszcza kobiet i dzieci. Wskazał, że ONZ musi wziąć odpowiedzialność za ochronę krajów rozwijających się przed próbami przejęcia ich zasobów przez silniejsze państwa.

Zaznaczył, że Sudańskie Siły Zbrojne (SAF) są apolityczne i wspierają demokratyczną transformację, zobowiązując się do kontynuowania dążeń do pokoju w oparciu o Porozumienie z Dżuby z 2020:

Będziemy dążyć do pokoju, współpracując ze wszystkimi grupami, które złożyły broń, a nawet z grupami, które nadal noszą broń, ale są gotowe uszanować Porozumienie Pokojowe

Zapewnił o dotrzymywaniu zobowiązania chwalebnej rewolucji z 2019 i powiedział, że jego kraj nigdy nie zaakceptuje powrotu do poprzedniego reżimu. Wezwał ONZ do uznania RSF za organizację terrorystyczną, która jako pierwsza zbuntowała się przeciwko państwu. Zaznaczył również, że konieczne jest zakończenie agresji Izraela w Gazie i Libanie, popierając pełne członkostwo Palestyny w ONZ.

Prezydent Carlos Manuel Vila Nova – Wyspy Świętego Tomasza i Książęca

Prezydent Vila Nova powiedział, że jego kraj, mimo niskiej emisji gazów cieplarnianych, cierpi z powodu skutków zmian klimatycznych, takich jak erozja wybrzeża i wzrost poziomu morza. Wezwał społeczność międzynarodową do dotrzymania zobowiązań z Porozumienia Paryskiego, aby zmniejszyć globalne ocieplenie i zapewnić realizację założeń SDG.

Kraj, jak mówił, inwestuje w zrównoważone wykorzystanie zasobów morskich i odnawialne źródła energii, ale potrzebuje wsparcia międzynarodowego, aby sprostać wyzwaniom. Vila Nova podkreślił znaczenie multilateralizmu, który zapewnia każdemu państwu, niezależnie od jego wielkości, głos w globalnych sprawach. Zwrócił uwagę na potrzebę nowych modeli partnerstwa, promowania wolnego handlu i pokoju dla zrównoważonego rozwoju:

Przyszłość, jakiej pragniemy, musi być zbudowana na fundamentach współpracy, solidarności i wzajemnego zrozumienia

Podkreślił również konieczność rozwiązania problemów Afryki w zgodzie z jej realiami oraz zwrócił uwagę na potrzebę reformy RB, tak aby lepiej odzwierciedlała współczesne realia. Wezwał do zakończenia embarga nałożonego na Kubę, poparł suwerenność Maroka oraz budowę rurociągu Maroko-Nigeria, który wspiera integrację regionalną i zrównoważony rozwój gospodarczy.

Król Letsie III – Lesotho

Król Letsie III rozpoczął od opisu zaangażowania swojego kraju w promowanie pokoju, przypominając o założycielu, Morena Moshoeshoe I, który zjednoczył plemiona i wynegocjował trwały pokój. Wyraził zaniepokojenie nierównościami ekonomicznymi, gdzie 48 krajów rozwijających się wydaje więcej na odsetki od pożyczek niż na podstawowe usługi, co prowadzi do migracji a w następstwie – do ksenofobii. Wezwał do globalnych działań na rzecz inkluzywnego rozwoju, aby zapewnić pokój i stabilność.

Lesotho, zaznaczył, zmaga się z wpływami zmian klimatycznych, w tym degradacją środowiska i niedoborami żywności, co zmusiło rząd do ogłoszenia stanu wyjątkowego w zakresie bezpieczeństwa żywnościowego. Król podkreślił potencjał kraju w odnawialnych źródłach energii, takich jak słońce, wiatr i czysta woda, z celem pełnej neutralności węglowej przed 2050 r. Lesotho planuje eksportować energię i wodę do regionu, jednocześnie dążąc do zrównoważonego rozwoju.

Król zauważył postępy w politykach dotyczących równości płci i walki z HIV/AIDS, apelując do RB o proaktywne podejście w mediacji i większą współpracę z organizacjami regionalnymi. Wezwał do “zakończenie wszelkich form kolonializmu i okupacji, w szczególności zapewnienia prawa do samostanowienia ludności Sahary Zachodniej” i rozwiązania dwupaństwowego w Palestynie:

Kończąc, zaapelował o zniesienie sankcji wobec Kuby i Zimbabwe i opowiedział się również za reformą RB zgodnie z Konsensusem Ezulwini.

Prezydent Gordana Siljanovska-Davkova – Republika Północnej Macedonii

Prezydent Macedonii Północnej przypomniała, że Umowa z Prespy z 2018 roku zmieniła nazwę jej kraju, co uznała za legalne, ale “to, co jest legalne, nie zawsze jest sprawiedliwe i uzasadnione”. Skrytykowała stagnację integracji Macedonii Północnej z Unią Europejską, która, według niej, destabilizuje region i podważa morale obywateli. Wzywała do odblokowania negocjacji opartych na kryteriach kopenhaskich, odrzucając podwójne standardy i rewizje historyczne, stwierdzając, że pełna integracja Bałkanów zakończy zjawisko bałkanizacji.

Siljanovska-Davkova podkreśliła rolę ONZ w zmniejszaniu przepaści między tym, co legalne a sprawiedliwe, chroniąc małe narody przed dominacją większych. Zauważyła jednak, że choć ONZ zapobiegła światowej wojnie, nie udało jej się zatrzymać konfliktów regionalnych, takich jak wojna na Ukrainie. Organizacja wciąż nie rozwiązała problemu głodu i przepaści między bogatą Północą a biednym Południem. Cytowała Tukidydesa, starożytnego historyka:

sprawiedliwość to słowo, które ma wartość w sporach między ludźmi tylko wtedy, gdy obie strony są równej siły; w innych przypadkach silni robią, co mogą, a słabi, co muszą

Podkreślając potrzebę multilateralizmu, ostrzegła przed nowym wyścigiem zbrojeń i rywalizacją geopolityczną, która pcha świat “na raz w zimną wojnę i świat Orwella”. Wezwała do fundamentalnej reformy ONZ, aby zapewnić większą współpracę i sprawiedliwość w zmieniającym się świecie.

Prezydent Luis Lacalle Pou – Urugwaj

Prezydent Pou w swoim ostatnim przemówieniu jako przywódca kraju, podkreślił znaczenie „odpowiedzialnej wolności” i globalnej współpracy opartej na tolerancji i szacunku. Wskazał na potrzebę sprawiedliwego prawa międzynarodowego, które musi być stosowane równo wobec wszystkich krajów, niezależnie od ich wielkości czy siły gospodarczej. Zaznaczył, że choć żaden kraj nie jest zobowiązany do uczestnictwa w organizacjach międzynarodowych, izolacja w dzisiejszym połączonym świecie przynosi szkody.

Potępił autorytarny reżim w Wenezueli, oskarżając go o ataki na wolność i dobro wspólne, i wezwał do międzynarodowych działań na rzecz narodu wenezuelskiego. Opisał też wysiłki Urugwaju w pionierskich instrumentach finansowych, takich jak zielone obligacje, podkreślając konieczność pełnego wdrożenia traktatów międzynarodowych zachęcających do ochrony środowiska.

Lacalle Pou stanowczo poparł wolny handel, potępiając protekcjonizm i podkreślając, że otwartość gospodarcza może współistnieć z dobrobytem krajowym. Zaznaczył, że świat lepiej funkcjonuje, gdy współpracuje:

Jesteśmy wszyscy jednością. Będziemy postępować szybciej, jeśli będziemy bardziej zjednoczeni.

Prezydent Ratu Wiliame Maivalili Katonivere – Fidżi

Prezydent Fidżi, Ratu Wiliame Maivalili Katonivere, podkreślił znaczenie międzynarodowej współpracy i dyplomacji w obliczu rosnących konfliktów i kryzysów humanitarnych na świecie. Wskazał, że od Gazy i Afganistanu po Sudan i Ukrainę potrzeba odważnych liderów, którzy będą działać na rzecz zjednoczenia ludzkości. Zauważył, że zaufanie do multilateralizmu jest zagrożone przez rosnący rozdźwięk między oczekiwaniami ludzi a reakcjami międzynarodowego systemu, wzywając do przeciwdziałania dezinformacji i wzmacniania zaufania. Podkreślając, że

Błękitny Kontynent Pacyfiku zna wartość pokoju, ponieważ przeżył koszmary jego nieobecności jako teatr dwóch wojen światowych i poligonu doświadczalnego dla najniebezpieczniejszych, nuklearnych broni.

zaapelował o poszanowanie tych doświadczeń, akcentujac, że 25 września 2024 r. doszło do jednostronnego próbnego wystrzelenia pocisku balistycznego w Ocean Spokojny (czego dopuściły się Chiny). Katonivere podkreślił wkład Fidżi w regionalizm i multilateralizm oraz wezwał do skoordynowanych wysiłków, zwłaszcza w kwestii ochrony rybołówstwa i walki z nadmiernymi połowami.

Prezydent Fidżi zwrócił uwagę na konieczność przyspieszenia działań na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych i dążenia do neutralności węglowej do 2050 r. W obliczu wzrostu poziomu morza, który zmusił wiele społeczności Fidżi do relokacji, utworzono pierwszy na świecie krajowy Fundusz Powierniczy Relokacji. Katonivere zobowiązał się do współpracy z ONZ i wszystkimi państwami na rzecz budowania bezpieczniejszego i bardziej sprawiedliwego świata.

Wiceprezydent Teodoro Nguema Obiang Mangue – Gwinea Równikowa

Wiceprezydent Gwinei Równikowej wezwał do zakończenia konfliktów poprzez dyplomację prewencyjną, apelując o inkluzywne negocjacje. Skrytykował RB ONZ za nieefektywność i przedłużanie konfliktów, zamiast ich rozwiązywania, oraz wezwał do jej reformy zgodnie z Konsensusem z Ezulwini, aby Afryka otrzymała dwa stałe miejsca:

Zamiast rozwiązywać konflikty, Rada jest miejscem, w którym rozgrywane są interesy geostrategiczne, skutecznie blokując rozwiązanie konfliktu i przedłużając cierpienie zainteresowanych populacji

Obiang Mangue wyraził zaniepokojenie sytuacją w Sahelu, podkreślając, że ingerencje zewnętrzne destabilizują region. Zwrócił się również o zniesienie “niesławnego embarga” na Kubę, które jego zdaniem narusza ducha współpracy międzynarodowej i Paktu na rzecz Przyszłości. Dodał, że Afryka ma zasoby surowców, które mogą uczynić ją kluczowym graczem w globalnych łańcuchach dostaw, co wymaga jednak wsparcia rozwojowego i finansowania.

Podkreślając znaczenie ochrony praw człowieka, wyraził zaniepokojenie sytuacją na Haiti i wezwał do zorganizowania międzynarodowej konferencji ONZ, aby znaleźć stabilne rozwiązanie dla tego przewlekłego kryzysu.

Wiceprezydent Uduch Sengebau Senior – Palau

Wiceprezydent Senior podkreśliła, że ​​jej kraj obchodzi 30 lat niepodległości, zwracając uwagę na kluczową rolę kobiet w społeczeństwie. Wspomniała o pierwszym „Spotkaniu kobiet w wybieralnym przywództwie” w Palau, które miało miejsce 30 września 2023 oraz o inicjatywach wzmacniających pozycję kobiet, które wspierają ich przedsiębiorczość. Palau, jak zaznaczyła, stawia na lokalną produkcję żywności, dążąc do zmniejszenia importu żywności z 80% do 60% do 2030 aby chronić tradycje i przeciwdziałać chorobom związanym z przetworzoną żywnością.

Jako małe wyspiarskie państwo rozwijające się, Palau zmaga się z poważnymi wyzwaniami klimatycznymi, takimi jak intensywniejsze burze, susze i wzrost poziomu morza. Kryzys klimatyczny zagraża bezpieczeństwu żywnościowemu i gospodarczemu, a Palau podejmuje działania, takie jak przenoszenie infrastruktury, aby chronić swoich mieszkańców. Wzrost poziomu morza to egzystencjalne zagrożenie dla przyszłych pokoleń, co wymaga natychmiastowych działań.

Palau priorytetowo traktuje adaptację do zmian klimatycznych, ochronę ekosystemów i zrównoważony rozwój, jednocześnie dążąc do redukcji emisji dwutlenku węgla i przejścia na energię odnawialną. Jako współprzewodnicząca Panelu Oceanicznego, Palau odgrywa ważną rolę w globalnym zarządzaniu oceanami, a nadchodząca Konferencja Oceaniczna ONZ w 2025 r. będzie kluczowym momentem dla działań na rzecz ochrony oceanów.

Książe Koronny Sabah Al Khaled Al Sabah – Kuwejt

Następca tronu Kuwejtu podkreślił potrzebę reformy instytucji międzynarodowych, w szczególności RB, aby dostosować je do współczesnych realiów. Wezwał do demokratycznego podejmowania decyzji i sprawiedliwej reprezentacji w Radzie, zaznaczając, że “świat jest inny niż w 1940”.

Zwrócił uwagę na zagrożenia wynikające z niewłaściwego wykorzystania technologii, takich jak SI i media społecznościowe, które są wykorzystywane do szerzenia nienawiści i terroryzmu, apelując o międzynarodową współpracę w tej kwestii.

Omawiając kwestie regionalne, Sabah Al Khaled Al Sabah zapowiedział, że Kuwejt obejmie przewodnictwo w Radzie Współpracy Zatoki Perskiej, i wezwał Irak do rozwiązania nierozstrzygniętych sporów, w tym granicy morskiej oraz zwrotu kuwejckiego mienia i więźniów. Potępił eskalację działań militarnych Izraela wobec Palestyńczyków:

Pokój w naszym regionie nie zostanie osiągnięty, dopóki nie zostanie ustanowione niepodległe Państwo Palestyńskie

Kończąc, wezwał również do dyplomatycznych rozwiązań konfliktów w Sudanie, Libii, Jemenie i Syrii. Sabah potępił izraelskie ataki na Liban, podkreślając ich naruszenie prawa międzynarodowego, i wezwał do pełnego wdrożenia rezolucji 1701. Zakończył przypominając o Wizji Kuwejt 2035 i podkreślając znaczenie dyplomacji cyfrowej w radzeniu sobie z globalnymi wyzwaniami.

Premier Luís Montenegro – Portugalia

Premier Montenegro na wstępie podkreślił zaangażowanie swojego kraju w multilateralizm m.in. poprzez kandydaturę na niestałe miejsce w RB ONZ na lata 2027-2028. Wzywał do reformy RB, aby była bardziej reprezentatywna i funkcjonalna, popierając aspiracje Brazylii, Indii oraz Afryki do stałego członkostwa. Zwrócił uwagę na potrzebę ograniczenia stosowania weta oraz podkreślił konieczność walki z głodem i dyskryminacją na świecie.

Potępił agresję Rosji na Ukrainę, podkreślając jej negatywny wpływ na globalne kryzysy żywnościowe i energetyczne i zauważając, że “stanowi rażące naruszenie prawa międzynarodowego”. Wyraził zaniepokojenie eskalacją konfliktu w Libanie i potępił ataki Hamasu z 7 października 2023 jednocześnie wzywając do zakończenia działań wojennych w Strefie Gazy i ochrony cywilów:

Nie będziemy stać z boku katastrofy humanitarnej i rosnącej liczby ofiar cywilnych w Strefie Gazy. Konieczne jest bezwarunkowe zaprzestanie działań wojennych.

Portugalczycy, jak mówił, angażują się również w operacje pokojowe ONZ i misje UE w Afryce, w takich krajach jak Mozambik, Somalia czy Sudan Południowy.

Montenegro podkreślił na koniec morską tożsamość Portugalii, promując rozwój niebieskiej gospodarki i eliminację zanieczyszczeń plastikiem. Wyznaczył cel 47% odnawialnych źródeł energii w produkcji energii do 2030 roku. Wyraził nadzieję, że język portugalski zostanie uznany za urzędowy język ONZ, wspierając ten wniosek w imieniu ponad 260 milionów osób na świecie.

Sesja popołudniowa

Prezydent Wesleya Siminy – Mikronezja

Prezydent Siminy swoją wypowiedź otwierającą kolejną sesję 79. ZO ONZ rozpoczął od zaalarmowania o zmianach klimatycznych na świecie, podkreślając trudny los państw takich jak jego – niewielkich i wyspiarskich:

Dla nas liczy się każdy stopień, każdy centymetr wzrostu poziomu morza i każde opóźnienie

Jak zauważył, wzros temperatury  powyżej 1.5°C jego kraj znajduje się w „śmiertelnym niebezpieczeństwie” i ostrzegł o mozolności procesu przemian. Mówił, że jako, że CO2 w powietrzu utrzymuje się długi czas, na efekty walki z globalnym ociepleniem należy poczekać nawet do końca tego stulecia. Ogłosił następnie poparcie Mikronezji dla Inicjatywy Układu o Nierozprzestrzenianiu Paliw Kopalnych.

Dalej mówił o innych zagrożeniach dla klimatu: zanieczyszczeniu plastikiem i innymi tworzywami sztucznymi oceanów i wybrzeży i destrukcyjnym przemyśle wydobywczym, pozyskującym paliwa kopalne z dna morskiego. Dodał, że jego kraj jest skupiony na osiągnięciu zerowej emisji dwutlenku węgla netto do 2050.

Kończąc dodał, że ONZ – zwłaszcza RB musi dostosować się do współczesnych realiów, podobnie jak książe kuwejcki podkreślając, że „czasy obecnie są inne niż w latach ‘40”. Zaproponował poszerzenie stałego członkostwa o Japonię, Indie, Niemcy, Brazylię i reprezentację z Afryki. Ponadto, mówił, największe mocarstwa muszą przyłożyć większą uwagę do finansowania walki ze zmianami klimatycznymi i rozwojem ubogich regionów.

Prezydent Prithvirajsing Roopun – Mauretania

Prezydent Mauretanii przypomniał na początku, że ONZ powstało jako efekt wojny i środek zapobiegania jej:

mamy moralny obowiązek zapewnić, że ostateczne poświęcenie milionów kobiet i mężczyzn nie pójdzie na marne

Skarżył się, że wartości takie jak pokój, godność, współpraca i dialog ulegają korozji, wskazując na wydarzenia w Strefie Gazy jako „bezwstydne lekceważenie godności najsłabszych na niespotykaną dotąd skalę”. Wyraził poparcie dla wyroku MTS, nawołując do respektowania jego wyroków i ponownego zaangażowania w dialog.

Dalej nawiązywał do rozwoju zaawansowanych technologii, podkreślając wdzięczność swojego kraju za Pakt na Rzecz Przyszłości, regulujący rozwój m.in. SI. Zaapelował przy tym o reformę globalnego systemu gospodarczego, tak aby stał się bardziej inkluzywny i promujący współpracę wszystkich państw, zwłaszcza w kontekście SIDS i ich trudności w nadążaniu za rozwiniętymi państwami wobec trudności wynikających z efektów z globalnego ocieplenia.

Kończąc zapowiedział optymistyczną przyszłość dla całego świata, jeśli ten będzie podążał za wytyczonymi programami współpracy i zrównoważonego rozwoju.

Przewodniczący Rady Europejskiej Charles Michel – Unia Europejska

Przewodniczący Charles Michel zaczął od porównania współczesnych konfliktów do „wybuchowego koktajlu”, wskazując na szereg wojen: na Ukrainie, w Sudanie, w Strefie Gazy i na Bliskim Wschodzie w ogóle. Zapowiedział wsparcie UE dla Ukrainy tak długo, jak będzie to konieczne. Potępił terrorystyczny atak Hamasu z października 2023 i zaapelował o natychmiastowe uwolnienie wszystkich zakładników, jednocześnie podkreślając, że UE popiera wyrok MTS i wezwał Izrael do zapobiegania mordowaniu cywilów. Wyraził unijne poparcie dla rozwiązania dwupaństwowego i potępił izraelskie bombardowanie Libanu.

Następnie przeszedł do wojny domowej w Sudanie, mówiąc o milionach poszkodowanych i ogólnym zagrożeniu dla całego regionu Rogu Afryki. Zaznaczył, że UE nie toleruje podwójnych standardów:

Życie dziecka zabitego w zamachu bombowym w szkole jest cenne – czy to na Ukrainie, w Strefie Gazy, czy gdziekolwiek indziej (…) nasze oburzenie jest tylko wtedy szczere, gdy jest powszechne

Skrytykował następnie RB, porównując ją do przeistaczania się w „zombie” przez zbyt szerokie możliwości veta i zaapelował o dodanie jako stałych członków reprezentantów Ameryki Łacińskiej i Afryki.

Kończąc, wskazał na kryzys klimatyczny i pandemiczny jako okoliczności, które „otworzyły wszystkim oczy”. Zauważył, że postęp technologiczny, zwłaszcza w zakresie SI, powinien przyczyniać się do wszechstronnego rozwoju, a nie do pogłębiania nierówności. Przy tym wspomniał, że UE dąży do pogłębiania relacji gospodarczych z Chinami, co skłania ją do wezwania tego kraju do zaprzestania wspierania agresji Rosji na Ukrainę.

Wiceprezydent Tiémoko Meyliet Koné – Wybrzeże Kości Słoniowej

Tiemoko Meyliet Koné wezwał państwa członkowskie do wspólnego działania, aby przeciwdziałać globalnym problemom bezpieczeństwa, gospodarki i polityki. Podkreślił, że terroryzm w regionach takich jak Sahel zagraża Afryce Zachodniej i może się rozprzestrzenić, jeśli nie zostaną podjęte skuteczne środki, dodając, że jego kraj mierzy się z falą uciekinierów z rejonów objętych walkami i terroryzmem.

Zmiana klimatu, jak mówił, pogłębia nierówności i prowadzi do masowych przesiedleń. Koné wezwał społeczność międzynarodową do zwiększenia pomocy humanitarnej oraz wprowadzenia skutecznych działań w celu zahamowania globalnego ocieplenia:

Musimy jednak pójść dalej w kwestii klimatu i całym sercem wdrożyć środki, które odwrócą niebezpieczną krzywą globalnego ocieplenia i jego konsekwencje dla naszych społeczeństw

Podkreślił konieczność reformy ONZ, aby lepiej reagowała na obecne wyzwania, w tym na konflikty i zmiany klimatyczne i więcej uwagi poświęcała afrykańskim koncepcjom. Wyraził też potrzebę wspólnej pracy nad SI i przekształceniem instytucji finansowych, aby skuteczniej wspierały rozwój krajów rozwijających się. Na koniec zwrócił uwagę na potrzebę większego poświęcenia narodów świata w realizacji SDG.

Premier Dick Schoof – Holandia

Dick Schoof na wstępie wezwał do reformy RB, szczególnie w kwestii stałej reprezentacji afrykańskiej, oraz do wspólnej odpowiedzialności w walce z nowymi zagrożeniami, w tym cyberatakami. Podkreślił także znaczenie współpracy międzynarodowej w odpowiedzi na zmiany klimatu, które dotykają zarówno Holandię, jak i inne kraje, zwłaszcza SIDS. Przypomniał, że Holandia przeznaczyła dodatkowe fundusze na pomoc Sudanowi.

Schoof podkreślił, że wojna Rosji z Ukrainą ma globalne konsekwencje, w tym kryzys żywnościowy, który pogłębia ubóstwo. Zwrócił uwagę na konieczność pociągnięcia Rosji do odpowiedzialności za działania militarne oraz wezwał do międzynarodowego wsparcia dla Ukrainy i potępienia krajów pomagających Rosji w obchodzeniu sankcji:

To nie jest tylko wojna między Rosją a Ukrainą. To jest wojna agresji przeciwko wszystkiemu, za czym my w ONZ się opowiadamy.

W kwestii Bliskiego Wschodu wezwał do zapobieżenia eskalacji konfliktu, natychmiastowego zawieszenia broni w Strefie Gazy oraz uwolnienia zakładników. Podkreślił konieczność przestrzegania prawa międzynarodowego i wsparcia humanitarnego, by przerwać cykl przemocy i dążyć do trwałego pokoju w regionie.

Premier Nikol Pashinyan – Armenia

Nikol Pashinyan ogłosił, że pokój między Armenią a Azerbejdżanem jest bliski, a oba kraje podpisały umowę o wytyczeniu granic na podstawie Deklaracji Alma-Ata z 1991 r. Umowa ta potwierdza wzajemne uznanie integralności terytorialnej. Pashinyan wezwał do podpisania porozumienia pokojowego, które jest już w 80% uzgodnione, z możliwością dalszych negocjacji nad nierozstrzygniętymi kwestiami.

Pashinyan zaprzeczył, jakoby Konstytucja Armenii stanowiła przeszkodę dla pokoju, twierdząc, że to Azerbejdżan ma roszczenia terytorialne w swojej konstytucji. Podkreślił, że podpisanie umowy rozwiąże te kwestie i stworzy prawne gwarancje, które zastąpią wewnętrzne przepisy krajowe sprzeczne z porozumieniem i dodał, że „zmieni to atmosferę i postrzeganie naszych rządów i narodów, co znacznie ułatwi rozwiązanie pozostałych kwestii”:

Jak widać, pokój jest tak blisko nas, a wszystko, co musimy zrobić, to wyciągnąć rękę i go przyjąć

Premier wskazał na trudności związane z osiągnięciem pokoju, ale podkreślił, że jest to jedyne rozwiązanie akceptowane przez obywateli obu krajów. Projekt „Crossroads of Peace”, jak mówił, ma na celu otwarcie szlaków transportowych i wzmocnienie współpracy między Armenią, Azerbejdżanem, Turcją i całym regionem, co przyczyni się do trwałego pokoju.

Premier Mohammed Shia’ Al Sudani – Irak

Mohammed Shia’ Al Sudani ostrzegł, że globalny porządek nie spełnia swoich założeń, a prawo międzynarodowe jest łamane, co grozi chaosem. Wezwał RB do podjęcia działań w sprawie naruszeń tegoż prawa w Palestynie i regionie oraz skrytykował brak reakcji na cierpienia ludności palestyńskiej:

Prawo międzynarodowe i rezolucje Rady Bezpieczeństwa są teraz tylko atramentem na papierze i pozwalają na niebezpieczne precedensy, które mogą skutkować tragicznymi konsekwencjami dla całej ludzkości

Podkreślił konieczność współpracy międzynarodowej w zwalczaniu mowy nienawiści, islamofobii oraz w ochronie personelu humanitarnego, szczególnie UNRWA. Dodał przy tym, że jego kraj stoi w pełni za narodem libańskim.

Premier Iraku następnie omówił sukcesy Iraku w walce z terroryzmem i działania na rzecz wzmocnienia demokracji, w tym organizację wyborów w Kurdystanie. Zaznaczył, że kraj zmaga się z nadmierną zależnością od ropy i korupcją, ale wyraził optymizm co do e‑administracji i transformacji cyfrowej jako narzędzi w walce z nią.

Premier zapowiedział projekt Development Road, który ma połączyć Bliski Wschód z Europą, oraz wezwał do międzynarodowej współpracy w kwestiach klimatycznych, szczególnie w zarządzaniu zasobami wodnymi i walce z pustynnieniem, które dotkliwie wpływa na Irak.

Premier Kyriakos Mitsotakis – Grecja

Premier Mitsotakis zaczął od tego, że Grecja, jako nowy członek RB, będzie kierować się zasadami dialogu, dyplomacji i demokracji. Wskazał na konieczność reformy Rady i rozszerzenia jej składu, zarówno stałego jak i niestałego, zauważając, że „więcej niż ⅓ państw świata nigdy w niej zasiadało”. Grecja, mówił, jako brama do Europy i Bliskiego Wschodu, stara się być stabilizującym aktorem w regionie. Wyraził zaniepokojenie przemocą na Bliskim Wschodzie i poparł rozwiązanie dwupaństwowe w konflikcie izraelsko-palestyńskim, a także potępił agresję Rosji na Ukrainę. Dodał, że jego kraj znajduje się w podobnej odległości tak do Ukrainy, jak i Palestyny i zachęcił do zgody na 21-dniowe zawieszenie broni na granicy libańsko-izraelskiej (należy pamiętać, że premier Grecji mówił dzień przed zabójstwem Nasrallaha, lidera Libanu).

Odniósł się następnie do trudnych relacji z Turcją, potwierdzając chęć dialogu w kwestiach delimitacji na Morzu Egejskim, ale także, podobnie jak premier Christodoulides dzień wcześniej, przypomniał o nielegalnej inwazji Turcji na Cypr. Zaapelował do Ankary o powrót do stołu negocjacyjnego i podkreślił, że rozwiązanie dwupaństwowe na Cyprze nie jest akceptowalne. Mówił także o konieczności integracji Bałkanów Zachodnich z Unią Europejską. Wyraził głębokie zaniepokojenie trwającym konfliktem na Ukrainie:

Wojna w tym kraju nie jest po prostu kolejnym lokalnym konfliktem europejskim. Jest to brutalne wyzwanie dla opartego na zasadach porządku, którego broni ONZ.

Mitsotakis poruszył temat sztucznej inteligencji, podkreślając jej potencjał, ale także zagrożenia, zwłaszcza dla dzieci. Wskazał na potrzebę regulacji firm technologicznych, których działania mogą mieć negatywny wpływ na zdrowie psychiczne młodzieży. Zaapelował o podjęcie konkretnych działań w celu ochrony dzieci, nawiązując do zakazu używania telefonów w szkołach wprowadzonego w Grecji.

Premier Keir Starmer – Zjednoczone Królestwo Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej

Keir Starmer zaczął od uwagi, że Powszechna Deklaracja Praw Człowieka inspiruje jego działania jako premiera. Wezwał do odnowienia zobowiązań wobec międzynarodowego prawa i ONZ, podkreślając, że globalna wspólnota musi przeciwdziałać konfliktom, w tym na Bliskim Wschodzie i w Sudanie, oraz bronić prawa Ukrainy do samoobrony zgodnie z Kartą Narodów Zjednoczonych. Zjednoczone Królestwo pozostaje zaangażowane we wspieranie Ukrainy tak długo, jak będzie to konieczne.

Starmer zapowiedział ambitne działania w walce ze zmianami klimatycznymi, w tym zakończenie nowych licencji na ropę i gaz oraz przejście na czystą energię do 2030 r. Wielka Brytania będzie liderem w finansowaniu klimatycznym, wspierając zarówno ochronę przyrody, jak i adaptację do zmian klimatycznych, z naciskiem na wspieranie krajów najbardziej dotkniętych kryzysem, mimo niskiej emisji:

Ponieważ ci, którzy nie spowodowali tego kryzysu, nie powinni być pozostawieni samym sobie, aby radzić sobie z konsekwencjami

Premier podkreślił potrzebę reformy międzynarodowego systemu, aby RB była bardziej reprezentatywna, popierając stałe miejsca dla Afryki, Brazylii, Indii, Japonii i Niemiec oraz poszerzenie grona członków niestałych. Zakończył optymistycznym stwierdzeniem, że nie jest za późno dla świata aby zejść z drogi ku zagładzie, ale musi wrócić do idei założycielskich ONZ i współpracy ponad podziałami.

Premier K.P. Sharma Oli – Nepal

Premier Nepalu powiedział, że jego kraj wychodzący z konfliktu, kładzie duży nacisk na pokój, sprawiedliwość przejściową i reparacje dla ofiar. Mimo postępów w rozwoju, Nepal zmierza do wyjścia ze statusu kraju najmniej rozwiniętego do 2026 r., ale potrzebuje 24 miliardów dolarów wsparcia, aby zrealizować Agendę 2030. Zaapelował tym samym o zwiększoną międzynarodową pomoc.

Zmiana klimatu to największe zagrożenie dla Nepalu, powiedział, zwłaszcza dla topniejących Himalajów, które dostarczają wodę miliardom ludzi. Ogłosił, że jego kraj dąży do osiągnięcia zerowej emisji netto do 2045 r. i wezwał do globalnych działań, w tym wsparcia finansowego dla krajów rozwijających się poprzez Fundusz Strat i Szkód. Podkreślił potrzebę uwzględnienia agendy górskiej w negocjacjach klimatycznych, jako że Nepal jest jednym z krajów najbardziej narażonych na katastrofy.

Premier wyraził zaniepokojenie globalnymi podziałami i wezwał do dialogu, dyplomacji oraz pokoju na Ukrainie i Bliskim Wschodzie, ale teżw Sudanie, Jemenie, Sudanie Południowym i Libii. Sprzeciwił się jednostronnym interwencjom i sankcjom, promując zasadę „przyjaźń ze wszystkimi, wrogość z nikim”. Nepal, jako jeden z głównych dostawców do operacji pokojowych ONZ, popiera gruntowną reformę globalnego systemu finansowego i ochronę praw pracowników migrujących. Zakończył słowami starożytnego nepalskiego poematu:

Pozwólcie mi przywołać mądrość naszego starożytnego tekstu, Maha Upaniszady, z około VI wieku p.n.e.: „Vasudhaiva Kutumbakam”, co oznacza: „cały świat jest jedną rodziną”

Wicepremier Winston Peters – Nowa Zelandia

Winston Peters podkreślił sprzeciw Nowej Zelandii wobec prawa weta w RB ONZ, ostrzegając, że jego nadużywanie przez niektóre mocarstwa, zwłaszcza Rosję, zagraża celom Organizacji. Wezwał do reformy Rady, aby lepiej odzwierciedlała dzisiejszy świat, podkreślając, że wszystkie państwa, niezależnie od ich potęgi, powinny mieć równe prawo głosu i że jego kraj od samego początku był przeciwny prawu weta. Zwrócił uwagę, że globalne wyzwania i geostrategiczne zmiany wymagają od społeczności międzynarodowej elastyczności i zdolności do adaptacji:

Rosja nie tylko nie ma szczerości i moralnej determinacji wymaganych do funkcjonowania Organizacji Narodów Zjednoczonych, ale jej zaniedbania powinny być donośnym wezwaniem do dawno oczekiwanej reformy Rady Bezpieczeństwa

Peters podkreślił, że dyplomacja i zrozumienie są kluczowe dla budowania lepszych relacji między państwami, a kompromis powinien stać się podstawą rozwiązywania konfliktów. Skrytykował brak moralnej determinacji w obecnych konfliktach, zwłaszcza w Gazie, kontrastując to z historycznymi przywódcami, takimi jak Jimmy Carter, Anwar Sadat i Icchak Rabin, którzy – jak mówił – potrafili osiągnąć pokój dzięki odwadze i szczerości.

Kończąc przypomniał, że wielu Nowozelandczyków ginęło w przeszłości w wojnach pomiędzy odległymi państwami, ale mimo to jego kraj pozostaje niezłomnym zwolennikiem ONZ i multilateralizmu. Peters ogłosił, że kraj będzie ubiegał się o miejsce w RB na lata 2039-2040, reprezentując małe państwa i dążąc do większej odpowiedzialności w globalnych instytucjach.

Minister Spraw Zagranicznych i Współpracy Międzynarodowej Mbae Mohamed – Komory

Minister Mohamed podkreślił, że wojna na Ukrainie zagraża globalnej równowadze, wzywając obie strony do zawieszenia broni w imię pokoju. Potępił działania Izraela w Palestynie, nazywając je ” najczystszą formą ludobójstwa”, i zaapelował o natychmiastowe działania społeczności międzynarodowej w celu zakończenia wojny, wznowienia pomocy humanitarnej oraz osiągnięcia rozwiązania dwupaństwowego zgodnie z prawem międzynarodowym. Mohamed również wezwał do uznania Palestyn za pełnoprawnego członka ONZ.

Odnosząc się do konfliktu w Sudanie, „który przykuwa uwagę nas wszystkich”, wezwał strony do powściągliwości i ochrony ludności cywilnej. Wspomniał o Zachodnim Brzegu, przypominając słowa kardynała Pizzaballi, łacińskiego patriarchy Jerozolimy:

Sytuacja na Zachodnim Brzegu jest namacalnym i konkretnym przykładem tego, jak nienawiść, uraza, pogarda doprowadziły do form przemocy, które są coraz bardziej ekstremalne i coraz trudniejsze do powstrzymania

 W kwestii Sahary Zachodniej poparł plan autonomii zaproponowany przez Maroko w 2007 roku jako najlepsze rozwiązanie konfliktu, który hamuje rozwój regionu.

Komory, jak mówił na koniec, nawołują do międzynarodowej współpracy i reformy instytucji wielostronnych, aby zapewnić dostępne i przewidywalne finansowanie dla krajów Globalnego Południa. Mohamed opowiedział się za regulacjami dotyczącymi SI, które zagwarantują sprawiedliwe wykorzystanie nowych technologii oraz wspieranie rozwoju państw.

Minister for Foreign Affairs Dominique Hasler – Liechtenstein

Minister Hasler rozpoczęła od opowieści, że jej kraj stawał się członkiem ONZ w momencie, kiedy ona była uczennicą w szkole, co pozwoliło jej na bieżąco obserwować jak Liechtenstein wzrasta i rozwija się jako część Organizacji. Podkreśliła przy tym, że dla jej małego kraju poszanowanie międzynarodowego prawa niezależnie od siły i mocy państw jest priorytetem. Z tego powodu, kontynuowała, agresja Rosji na Ukrainę to alarmująca sytuacja:

Podważyła ona międzynarodowy porządek prawny. Dla małego państwa bez sił zbrojnych poszanowanie prawa międzynarodowego jest gwarantem suwerenności

Powiedziała wobec tego, że zakończenie tej wojny jest w interesie całego ONZ, podkreślając, że musi odbyć się ono z pełnym poszanowaniem prawa oraz z gwarancją pociągnięcia do odpowiedzialności każdego stojącego za agresją. Przeszła następnie do stwierdzenia, że jej kraj jest „przerażony” terrorystyczną brutalnością Hamasu oraz „zbulwersowany” cierpieniem mieszkańców Gazy. Zaapelowała o wdrożenie rozwiązania dwupaństwowego, uwolnienia zakładników oraz zaznaczyła poparcie Liechtensteinu do prac MTS i MTK, dzięki którym małe państwa mogą sprzeciwić się rządom siły tych większych.

Na koniec zwróciła uwagę na dramatyczną sytuację kobiet w Afganistanie. Powiedziała, że „chce mówić z tego podium także w ich imieniu”, jako że one same są całkowicie pozbawione głosu. Kontynuując, mówiła o korzyściach dla całego świata z prac na rzecz równouprawnienia w zakresie stanowiskach kierowniczych. Zwróciła uwagę, że jeszcze nigdy kobieta nie stała na czele ONZ, podczas gdy Organizacja ta powinna promować bardziej inkluzywną dla kobiet politykę.

Minister Spraw Zagranicznych Maria Malmer Stenergard – Szwecja

Reprezentantka Szwecji podobnie jak Minister Hasler rozpoczęła od zaznaczenia, jak ważnym aspektem ONZ są normy i prawa międzynarodowe. Dodała, że ze względu na to jej kraj będzie wspierał Ukrainę w obronie swojej suwerenności tak długo, jak długo będzie to konieczne. Jak mówiła, wstąpienie Szwecji i Finlandii do NATO było bezpośrednią odpowiedzią na rosyjską inwazję i zaznaczyła, że to prawdziwie historyczny moment kończący 200 lat szwedzkiej tradycji nieangażowania się wojskowego:

Członkostwo Szwecji w NATO daje nam nową, kluczową platformę do obrony podstawowych wartości naszej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa

Odniosła się następnie do trudnej sytuacji w Afryce, toczonej konfliktami zbrojnymi i działalnością terrorystyczną. Zadeklarowała nieustanne wsparcie jej kraju dla wysiłków humanitarnych ONZ, szczególnie wobec sytuacji w Sudanie i Jemenie. Potępiła stanowczo atak Hamasu na Izrael i wezwała do natychmiastowego uwolnienia zakładników, dodając, że Szwecja „podobnie jak USA i UE” opowiada się za rozwiązaniem dwupaństwowym.

Dalej mówiła o potrzebie większego zaangażowania państw ONZ w postępy w SDG oraz we wzmocnienie instrumentów rynkowych, które zagwarantują większe równouprawnienie i inkluzywność. Zaznaczyła przywiązanie Szwecji do walki w interesie praw kobiet i osób LGBT+ oraz ze zmianami klimatycznymi, wyrażając chęć osiągnięcia neutralności emisyjnej do 2045.

Kończąc powiedziała o potrzebie uwspółcześnienia ONZ, wzywając między innymi do reformy RB, która zwiększyłaby ilość miejsc niestałych i stałych, szczególnie uwzględniając udział Afryki. W tym kontekście wspomniała szwedzko-zambijską współpracę na polu technologicznym i podkreśliła konieczność „wzmocnienia globalnego zarządzania w przestrzeni kosmicznej”.

Federalny Minister Spraw Europejskich i Międzynarodowych Aleksander Schallenberg – Austria

Minister Schallenberg jako kolejny z rzędu rozpoczął od uwag na temat inwazji wojsk rosyjskich na Ukrainę. Jak zauważył, Austria jest krajem neutralnym, ale „neutralność nie oznacza obojętności”. Mówił, że wojna na Ukrainie musi zostać zakończona poprzez negocjacje oparte o Kartę Narodów Zjednoczonych i z udziałem Ukrainy. Ostrzegał:

Wiemy bardzo dobrze, że świat, w którym Rosji udaje się przesuwać granice za pomocą czołgów i rakiet, jest światem bardziej niebezpiecznym dla nas wszystkich

Mówiąc dalej potępił „barbarzyński atak” Hamasu na Izrael ale podkreślił, że ochrona ludności cywilnej jest najważniejsza i zaapelował o uwolnienie zakładników i dopuszczenie pomocy humanitarnej. Zauważył też, że nie da się kontrolować konfliktu na granicy z Libanem i że najmniej potrzebne jest „dolewanie oliwy do ognia”. Co więcej, ostrzegł, że konflikt w Sudanie i kryzys na Haiti otrzymują zbyt mało uwagi.

Wspomniał następnie o narastającej sile nacjonalizmu, protekcjonizmu i izolacjonizmu, które „oferują łatwe odpowiedzi”. Wezwał do wzmocnienia siły „centrum”, które sprzeciwi się radykalizmom. Dodał, kończąc, że świat się zmienił i ONZ, zwłaszcza RB, wymaga reformy, ponieważ „świat nie może być zakładnikiem garstki krajów”. Oznajmił wobec tego, że Austria będzie się starała o niestałe członkostwo w RB w 2026, aby być głosem „rozsądnego i pragmatycznego multilateralizmu”

Minister Spraw Zagranicznych i Kultu Arnoldo Ricardo André Tinoco – Kostaryka

Kostarykański MSZ rozpoczął od zarysowania trudnej sytuacji mającej miejsce w krajach latynoskich: działalności grup przestępczych, zwłaszcza tych handlujących narkotykami, rosnącym nierównościom ekonomicznym i katastrofom wynikającym ze zmian klimatycznych. Skarżył się, mówiąc o nich, na „nieśmiałe, opóźnione i niewystarczające” reakcje. Dodał, że demokracja w regionie jest zagrożona w Wenezueli i Nikaragui, których reżimy zmuszają miliony obywateli do ucieczki. Wskazał też na potrzebę większej uwagi wobec kryzysowi na Haiti.

Wezwał do wspólnej walki ze zjawiskiem przestępczości zorganizowanej. Nawiązał do licznych konfliktów zbrojnych na całym świecie, apelując o wzięcie przez wszystkich uczestników owych walk na siebie odpowiedzialności wynikających z prawa międzynarodowego. Wyraził przy tym potrzebę światowej reformy modelu gospodarczego, który jest „przestarzały” i nie potrafi zarządzać współczesnymi potrzebami.

Następnie omówił kwestię „niebieskiej dyplomacji”, w której rola i czystość oceanu ma priorytetowe znaczenie. Wyliczał, że oceany są kluczowe dla produkcji tlenu, pochłaniania emisji CO2 i pozyskiwania pożywienia:

Aby mieć planetę nadającą się do zamieszkania, potrzebujemy zdrowego oceanu

Na koniec zaproponował zablokowanie wszystkich projektów wydobywczych na morzu, które nie dają gwarancji nieszkodliwości.

Minister Spraw Zagranicznych Annalena Baerbock – Niemcy

Minister Baerbock swoją przemowę zaczęła od zarysowania problemu, jakim jest polaryzacja dzieląca świat na „my kontra oni” i mająca w przeszłości efekty w wojnach światowych i Holokauście. Zaznaczyła, że istnienie ONZ ma na celu zapobiegać takiej dychotomii, ale wymaga to „ciężkiej pracy, empatii, solidarności”.

Zwróciła następnie uwagę na „spiralę nienawiści” mającą miejsce na Bliskim Wschodzie. Powiedziała, że prawa Izraelczyków nie znoszą praw Palestyńczyków – i w drugą stronę, potępiając atak Hamasu z 2023 oraz apelując o uwolnienie zakładników i „zakończenie piekła dzieci w Gazie”. Mówiła dalej, że Niemcy wobec tego popierają „plan Bidena zatwierdzony przez RB” oraz inicjatywę zawieszenia broni na granicy izraelsko-libańskiej.

Aby zobrazować możliwość pojednania się mimo trudnej przeszłości, wskazała na procesy pojednawcze prowadzące do partnerstwa między jej krajem a Namibią, który cierpiał ludobójstwo w czasach kolonializmu niemieckiego. Powiedziała:

Zdolność do uczenia się na błędach z przeszłości czyni społeczeństwa silniejszymi.

Kończąc, wezwała  wszystkie kraje ONZ do naciskania na Władimira Putina, aby ten zaprzestał agresji na Ukrainę, oraz zaapelowała o reformę instytucji międzynarodowych  i finansowych tak, aby były bardziej reprezentatywne. Zaapelowała po tym o wybranie kobiety na Sekretarza Generalnego ONZ.

Minister Spraw Zagranicznych i Emigrantów Abdallah Bouhabib – Liban

Libański MSZ rozpoczął od apelu o międzynarodowe wysiłki na rzecz zakończenia kryzysu na Bliskim Wschodzie, ostrzegając, że może on przerodzić się ” w czarną dziurę, która pochłonie regionalny i międzynarodowy pokój i bezpieczeństwo”. Zwrócił uwagę na wiarygodność Libanu w kwestii budowania porozumienia, powołując się na umowę o granicach wodnych z Izraelem w 2022 i dziękując za obecne inicjatywy pokojowe USA i Francji. Zaznaczył, że kwestie południowej granicy jego kraju określone zostały już w 2006 dzięki rezolucji RB nr 1701.

Podkreślił następnie, że Liban pozostaje wierny zasadom i ideom ONZ, nawet jeśli Organizacja zawodzi w kwestii obrony jego suwerenności. Dodał, że małe kraje muszą polegać na międzynarodowej solidarności:

Dzisiaj rozpaczliwie potrzebujemy, aby Organizacja Narodów Zjednoczonych odegrała swoją rolę jako schronienie dla małych krajów, które padły ofiarą agresji. Do tych krajów należy moja ojczyzna

Przypomniał, że jego kraj mimo wszystkich problemów stoi na stanowisku, że zgodnie z rezolucją 1701 do niego należy sprawowanie kontroli nad ziemiami libańsko-izraelskiego pogranicza, nie zgadzając się na okupację tego terenu przez Izrael i przypominając, że 100 tys. żołnierzy jest gotowych na miejscu do egzekucji tego postanowienia.

Kończąc potępił „obrzydliwą, odrażającą przemianę urządzeń telekomunikacyjnych w tykające bomby zegarowe” i zwrócił uwagę na fakt, że powrót mieszkańców północnego Izraela do domów nie może odbywać się kosztem wysiedlania nalotami tysięcy Libańczyków. Zaproponował też Izraelowi zejście z drogi „niekończących się od 1948 wojen” i raz jeszcze podziękował za amerykańsko-francuską propozycję rozejmu.

Minister Spraw Zagranicznych Elmer Schialer Salcedo – Peru

Czwartkowe wystąpienia zamykał peruwiański MSZ optymistycznym stwierdzeniem, że ludzkość jest już świadkiem pierwszych efektów walki z pandemią COVID-19. Podkreślił przy tym, że multilateralizm jest najlepszym narzędziem do osiągania zrównoważonego rozwoju. Stwierdził dalej, że niestety obecna ilość konfliktów zbrojnych wskazuje na porzuceniu realizacji założeń ONZ o zachowaniu przyszłych pokoleń przed okrucieństwami wojen.

Potępił następnie siłowe rozwiązania w stosunkach międzynarodowych i zauważył, że RB przez zbyt mocne i często upolitycznione prawo weta jest sparaliżowana. Podkreślił, że Peru stanowczo sprzeciwia się atomowym zbrojeniom i nieustannie wzywa do redukcji arsenałów nuklearnych, deklarując jednocześnie swoje oddanie misjom pokojowym, zaznaczając, że obecnie 250 peruwiańskich funkcjonariuszy bierze w nich udział, a dodatkowy, 200-osobowy regiment, jest w stałym pogotowiu.

Wskazał następnie na potrzebę wspólnego dbania o środowisko jako filaru światowego bezpieczeństwa. Wyrażając wdzięczność za pomoc ONZ dla poszkodowanych w 2023 przez huragan Yaku, jednocześnie przypominając krajom rozwiniętym o potrzebie wspierania państw rozwijających się, dla których bezemisyjny rozwój jest o wiele trudniejszy.

Na zakończenie zwrócił uwagę wszystkim zgromadzonym na wyzwania związane z postępem technologicznym i ekonomicznym, które łatwo mogą pogłębić podział na bogatych i biednych i zagrozić demokracji. Szczególnie zaznaczając rozwój SI ostrzegł przed możliwościami inwigilacji i pokusą odrzucenia moralności przy jej użytkowaniu:

Ponosimy zbiorową odpowiedzialność za zapewnienie, że nowe technologie są opracowywane i wykorzystywane z pełnym poszanowaniem godności, wolności i prawa wszystkich ludzi