Brytyjski minister spraw zagranicznych David Cameron przybył do Azji Centralnej z nową strategią rozwoju regionu, która ma na celu ograniczenie wpływów Rosji w Tadżykistanie, Kirgistanie, Uzbekistanie, Kazachstanie i Turkmenistanie. To właśnie w tej kolejności szef brytyjskiej dyplomacji odwiedził państwa regionu. Londyn jest gotów przekazać 50 milionów funtów na wsparcie suwerenności i niepodległości państw Azji Środkowej w ciągu najbliższych trzech lat.
Ogłosił również nową inicjatywę British Council mającą na celu promocję języka angielskiego w krajach regionu. Londyn opracował strategię współpracy dla Azji Centralnej, w ramach której rozpoczęła się pierwsza wizyta brytyjskiego ministra spraw zagranicznych Davida Camerona w regionie.
22 kwietnia odwiedził Tadżykistan i Kirgistan. W Duszanbe został przyjęty przez prezydenta Emomali Rahmona. Według tadżyckiego przywódcy Wielka Brytania jest ważnym partnerem Tadżykistanu w Europie Zachodniej. „Nasz kraj przywiązuje wielką wagę do rozwoju i wzmacniania wielopłaszczyznowych relacji z królestwem” – powiedział Emomali Rahmon na spotkaniu.
Inwestycje w ważne projekty
Cameron powiedział, że oba kraje mogą zrobić więcej, aby współpracować w kluczowych obszarach, takich jak biznes, zmiany klimatyczne i walka z terroryzmem. Cameron podkreślił, że jest pierwszym brytyjskim ministrem, który odwiedził Tadżykistan i wyraził ubolewanie, że Londyn stracił czas i teraz musi go nadrobić.
„Chcemy rozpocząć nową erę w relacjach między Wielką Brytanią a krajami Azji Centralnej, poczynając od Tadżykistanu” – podkreślił brytyjski minister spraw zagranicznych i zapowiedział utworzenie dwóch nowych funduszy inwestycyjnych dla regionu. Pierwszy fundusz ma wspierać małe firmy, z kapitałem zakładowym w wysokości 19 milionów funtów. Drugi to „zielony” fundusz klimatyczny, którego środki zostaną przeznaczone na utrzymanie środowiska i rozwój zielonej energii.
Podczas krótkiej wizyty w Duszanbe Davidowi Cameronowi udało się również skontrolować elektrownię wodną Nurek. Tam rozmawiał z dziennikarzami. Brytyjski dyplomata podkreślił perspektywy rozwoju projektów zielonej energii w Azji Centralnej, które według niego pomogą zwiększyć eksport energii do krajów Azji Południowej, zmniejszając ich zależność od paliw kopalnych.
Dla tych, którzy chcą studiować język angielski, Cameron obiecał ułatwić i podwoić finansowanie stypendiów, które umożliwiają studentom z różnych krajów studiowanie na brytyjskich uniwersytetach. Dla nauczycieli języka angielskiego Londyn zaoferuje specjalny program, a także staż w Wielkiej Brytanii.
Migracja zarobkowa
W agendzie rozmów poruszono także kwestie zapewnienia bezpieczeństwa w regionie oraz kwestie migracji zarobkowej. To ostatnie jest niezwykle ważne dla republiki, ponieważ w związku ze wzmocnieniem kontroli nad przepływami migrantów zarobkowych w Rosji pojawia się tendencja do ich powrotu do ojczyzny. Nawiasem mówiąc, w Rosji jest do 1,5 miliona migrantów zarobkowych z Tadżykistanu.
Sądząc po wynikach podpisanej w Duszanbe umowy o komunikacji lotniczej między Wielką Brytanią a Tadżykistanem, która położy podwaliny pod dalsze otwarcie bezpośrednich lotów między Duszanbe a Londynem, królestwo jest gotowe przyjąć migrantów zarobkowych do pracy sezonowej, choć nie w takiej liczbie jak Rosja. Na przykład w Kirgistanie limit wynosi około 10 000 osób w sezonie.
David Cameron przybył do Biszkeku wieczorem tego samego dnia z podobnym programem. Na briefingu po spotkaniu z ministrem spraw zagranicznych Dżeenbekiem Kulubajewem powiedział, że „Kirgistan powinien mieć prawo wyboru swoich partnerów”, zauważając, że republika współpracuje z Chinami wymiernie w sferze gospodarczej.
Prezydent Sadyr Żaparow omówił perspektywy kirgisko-brytyjskiej współpracy dwustronnej, m.in. w sferze politycznej, handlowej, gospodarczej, inwestycyjnej, energetycznej i transportowej. Zdaniem Camerona kraj ten ma ogromny potencjał do współpracy. Kirgistan jest bogaty w zasoby wodne, a Wielka Brytania jest gotowa wspierać projekty ekologiczne.
Dywersyfikacja polityki zagranicznej państw Azji Centralnej
Londyn aktywnie angażuje się w walkę o wpływy w Azji Centralnej i zamierza przeciwstawić się nie tylko Rosji, ale także Chinom. Kraje takie jak Tadżykistan i Kirgistan są bardzo zależne od sił zewnętrznych. Trudna sytuacja społeczno-gospodarcza w tych krajach wymaga wsparcia zewnętrznego, którego Wielka Brytania i kraje zachodnie udzielają za pośrednictwem organizacji pozarządowych.
Miliony zainwestowane wczoraj w soft power dziś przynoszą owoce: nowe pokolenie zostało wychowane, wykształcone na Zachodzie i wróciło do ojczyzny, by pracować w systemie administracji publicznej. Rosyjska soft power zmniejsza swoją obecność, a rosyjski jako język obcy ustępuje angielskiemu pod względem popularności.
23 kwietnia David Cameron przebywał w Uzbekistanie. Minister spraw zagranicznych Bachtior Saidow przeprowadził rozmowy z gościem. „Rozmowa była owocna i pouczająca, co pozwoliło na zidentyfikowanie kluczowych zadań mających na celu wzmocnienie relacji we wszystkich sferach. Główny nacisk położono na budowanie więzi gospodarczych” – napisał Saidow na Telegramie. Powiedział również, że podpisano dwa dokumenty – Deklarację o wszechstronnej współpracy między Wielką Brytanią a Uzbekistanem oraz Memorandum o porozumieniu w dziedzinie stosunków regionalnych i międzynarodowych oraz infrastruktury.
W końcu brytyjski minister spraw zagranicznych złożył dwudniową wizytę w Astanie, gdzie podpisał umowę o partnerstwie strategicznym, nad którą prace trwały od prawie sześciu lat. Agenda wizyty Davida Camerona wskazuje na zamiar wzmocnienia wpływów Wielkiej Brytanii w regionie. Zainteresowanie współpracą z Zachodem ze strony przywódców republik Azji Centralnej wynika z kilku czynników. Poza korzyściami gospodarczymi taka współpraca pozwala na dywersyfikację powiązań w polityce zagranicznej i utrzymanie wielowektorowego kursu, tworząc przeciwwagę dla wpływów Moskwy i Pekinu. Kraje regionu są zainteresowane współpracą technologiczną z Zachodem.
