W przededniu pierwszego w historii szczytu Azji Centralnej i Unii Europejskiej Kazachstan ogłosił odkrycie ogromnych złóż metali ziem rzadkich, które mają przyciągnąć zagraniczne inwestycje. Astana podsyca konkurencję o metale ziem rzadkich w regionie.
Głównym celem UE jest pogłębienie stosunków handlowych i inwestycyjnych z pięcioma państwami Azji Centralnej, wykorzystując rosnące zainteresowanie przywódców regionalnych dywersyfikacją swoich opcji poprzez rozwój szlaku handlowego Korytarza Środkowego. Dostęp do bogatych zasobów mineralnych Azji Centralnej szybko stał się również przedmiotem zainteresowania zarówno Stanów Zjednoczonych jak i UE.
„Potwierdzając nasze zaangażowanie na rzecz głębszej współpracy w zmieniającym się globalnym i regionalnym krajobrazie geopolitycznym, zdecydowaliśmy się podnieść stosunki między Unią Europejską a Azją Centralną do partnerstwa strategicznego” – głosi projekt oświadczenia UE.
Kazachska zapowiedź z 2 kwietnia o odkryciu ponad 20 milionów ton metrycznych złóż metali przykuwa uwagę. Jeśli odkrycie zostanie zweryfikowane, Kazachstan stanie się trzecim co do wielkości rezerwami metali ziem rzadkich na świecie, ustępując jedynie Chinom i Brazylii. W nowo odkrytych złożach znajdują się m.in. neodym, cer, lantan i itr, pierwiastki wykorzystywane do produkcji szerokiej gamy zaawansowanych urządzeń technologicznych, w tym sprzętu medycznego, akumulatorów samochodowych, katalizatorów, laserów i optyki.
Oświadczenie wydawało się specjalnie przygotowane w celu zwiększenia zainteresowania UE eksploatacją złóż. „Pomyślny rozwój technologii wzbogacania rudy i wydobycia cennych składników wpłynie na wzrost atrakcyjności inwestycyjnej i rozwój gospodarczy regionu” – głosi oświadczenie rządu Kazachstanu z 2 kwietnia.Wcześniej premier Baktenow wydał instrukcje dotyczące rozszerzenia rządowych działań badawczych i poszukiwawczych w celu odkrycia nowych złóż, które mogą przyciągnąć inwestycje zagraniczne.
Na marginesie szczytu gospodarz spotkania, prezydent Uzbekistanu Szawkat Mirzijojew, odbył dwustronne spotkanie z przewodniczącymi Costą i von der Leyen. W oświadczeniu wydanym przez biuro prezydenta Uzbekistanu wyrażono „szczególne zadowolenie” z „pogłębienia uzbecko-europejskiej wielopłaszczyznowej współpracy”. Dodano, że Uzbekistan przygotowuje się do podpisania wzmocnionej umowy o partnerstwie i współpracy z UE.
W osobnym oświadczeniu prezydent Uzbekistanu poinformował o otwarciu biura Europejskiego Banku Inwestycyjnego w Taszkencie. Obecność banku w tym kraju „rozszerzy wzajemnie korzystną współpracę i zwiększy wolumen inwestycji przyciąganych do rozwoju zielonej gospodarki, innowacyjnego przemysłu i nowoczesnej infrastruktury w Uzbekistanie i w całej Azji Centralnej” – czytamy w oświadczeniu.
W tym samym czasie prezydent Kazachstanu Kasym-Żomart Tokajew również odbył w Samarkandzie dwustronne rozmowy z Costą. W komunikacie prezydenckim, w którym zwrócono uwagę, że UE jest już największym źródłem bezpośrednich inwestycji zagranicznych dla tego państwa, stwierdzono, że rozmowy koncentrują się na „perspektywach dalszego wzmacniania wielopłaszczyznowej współpracy w różnych sektorach”.
