Niedawna decyzja Kazachstanu o rozpoczęciu referendum w sprawie budowy elektrowni jądrowej stanowi przełomowy moment w jego transformacji energetycznej. Ten strategiczny ruch idzie w parze z ogólnoświatowym wzrostem dyskusji na temat zrównoważonych rozwiązań energetycznych.
Zwrot w kierunku energii jądrowej i nacisk na energię odnawialną mają głębokie implikacje, począwszy od wzmocnienia bezpieczeństwa energetycznego, a skończywszy na wspieraniu wzrostu gospodarczego, zarządzania ekologicznego i wzmacnianiu jego geopolitycznego wpływu. Impuls do eksploracji energii jądrowej wynika przede wszystkim z natychmiastowej potrzeby zabezpieczenia przyszłości energetycznej kraju.
Jako największy na świecie producent uranu, Kazachstan dysponuje bezcennym zasobem energetycznym. Pionierska budowa elektrowni jądrowej jest postrzegana jako środek zapobiegawczy przeciwko zbliżającej się niepewności energetycznej. Najważniejszym z tych problemów jest przewidywany deficyt energii elektrycznej w południowych regionach kraju, gdzie potencjalny obiekt jądrowy może bezproblemowo wprowadzić 2 800 megawatów do sieci. Uzależnienie Kazachstanu od paliw kopalnych sprawiło, że jego sektor energetyczny stał się niepokojąco podatny na kaprysy rynkowe i wahania geopolityczne, zwiększając pilną potrzebę dywersyfikacji.
Neutralność węglowa do 2060 r.
Ekonomiczne zalety elektrowni jądrowej wykraczają poza zwykłe przypuszczenia. Oprócz możliwości zatrudnienia w wyspecjalizowanym sektorze, produkcja energii jądrowej zapewnia godną wydajność energii w stosunku do nakładów. Co więcej, Kazachstan wyraźnie pokazał swoje zaangażowanie w przejście na bardziej ekologicznie zrównoważoną gospodarkę. Proponowane przedsięwzięcie jądrowe nienagannie wpisuje się w śmiały cel Kazachstanu, jakim jest osiągnięcie neutralności węglowej do 2060 r.oku, tym samym wnosząc znaczący wkład w globalne cele zrównoważonego rozwoju. Minimalna emisja gazów cieplarnianych związana z energią jądrową czyni z niej nieodpartą broń w walce ze zmianami klimatu.
Pojawienie się udanego programu jądrowego ma potencjał do przekształcenia Kazachstanu z konsumenta energii w godnego uwagi euroazjatyckiego dostawcę energii. Transformacja ta może znacznie wzmocnić jej wpływ geopolityczny, szczególnie w kontekście trwających wysiłków Europy na rzecz zmniejszenia zależności od rosyjskich źródeł energii w obliczu napięć geopolitycznych. Wejście Kazachstanu w energetykę jądrową harmonizuje z szerszymi aspiracjami w dziedzinie bezpieczeństwa energetycznego, łagodzenia zmian klimatu i stabilności regionalnej, czyniąc go atrakcyjnym partnerem dla państw zachodnich. Współpraca w zakresie technologii jądrowej i protokołów bezpieczeństwa ma potencjał do dalszego pogłębienia więzi gospodarczych między Kazachstanem a zachodnimi partnerami.
Nieuchronnie pojawiają się pytania dotyczące bezpieczeństwa i ochrony, szczególnie biorąc pod uwagę historyczną rolę Kazachstanu jako poligonu jądrowego w czasach sowieckich. Obawy wyrażane przez część ludności Kazachstanu zasługują na rozważenie. Kraj wykazał jednak niezachwiane zaangażowanie w bezpieczeństwo jądrowe, co podkreśla goszczenie Banku Nisko Wzbogaconego Uranu Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej (MAEA). Ta znacząca rola odzwierciedla rezerwuar międzynarodowego zaufania Kazachstanu, który jest dodatkowo wzmocniony przez dążenie narodu do miejsca w zarządzie MAEA, potwierdzając jego niezłomne zaangażowanie w globalne protokoły bezpieczeństwa jądrowego.
Nie tylko atom, również OZE
Decyzja Kazachstanu o przeprowadzeniu ogólnokrajowego referendum w sprawie elektrowni jądrowej nie jest pozbawiona intrygi. Referenda są stosunkowo rzadkim zjawiskiem w Azji Środkowej, co nadaje temu aktowi większe znaczenie. Inicjatywa ta zwiększa przejrzystość i umożliwia obywatelom wyrażanie opinii na temat energii jądrowej. Ponadto referendum może stanowić precedens na poziomie regionalnym dla konsekwencji decyzji o znaczeniu krajowym, potencjalnie podnosząc pozycję Kazachstanu w regionie.
Oprócz dążenia do energii jądrowej, Kazachstan dokonuje znaczących postępów w dziedzinie energii odnawialnej. Niedawne podpisanie umowy zakupu energii dla projektu wiatrowego Mirny jest symbolem zaangażowania narodu w zieloną energię. To kolosalne przedsięwzięcie, lądowa farma wiatrowa o mocy 1 gigawata w połączeniu z akumulatorowym systemem magazynowania energii o pojemności 600 megawatogodzin, stanowi godny uwagi krok w kierunku celu Kazachstanu, jakim jest pozyskiwanie 15 proc, energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych do 2030 roku. Przedsięwzięcie to, promowane przez francuskiego giganta energetycznego TotalEnergies, niesie ze sobą obietnicę znacznego ograniczenia emisji dwutlenku węgla i nadania impetu impulsowi do energii odnawialnej w Kazachstanie.
Krajobraz energetyczny Azji Środkowej przechodzi obecnie głęboką metamorfozę, a energia jądrowa i energia odnawialna są awangardami tej transformacji. Dążenie Kazachstanu do energetyki jądrowej wzmacnia jego bezpieczeństwo energetyczne, zwiększa perspektywy gospodarcze i wzmacnia znaczenie geopolityczne. Niezachwiane zaangażowanie w odnawialne źródła energii płynnie pokrywa się z międzynarodowymi działaniami mającymi na celu łagodzenie zmian klimatu: udany program jądrowy może katapultować Kazachstan do kluczowej roli w globalnej geopolityce energetycznej, przekształcając dynamikę władzy i bezpieczeństwo energetyczne w regionie i poza nim.
