Współpraca między Chinami a Tadżykistanem była kiedyś niemal wyłącznie sprawą gospodarczą. Kraje zgodziły się na usystematyzowanie współpracy obronnej. Zgodnie z porozumieniem opublikowanym na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości Tadżykistanu w końcu listopada, Duszanbe zobowiązało się do przeprowadzania wspólnych ćwiczeń antyterrorystycznych z siłami chińskimi raz na dwa lata.
Choć dwustronne ćwiczenia wojskowe odbywały się już wcześniej – w 2006, 2015, 2016 i 2019 roku – dokument ten nada temu porozumieniu bardziej formalne i usystematyzowane podstawy.
Opublikowane przez Tadżykistan porozumienie stanowi, że celem ćwiczeń jest wzmocnienie zdolności koordynacyjnych oraz poprawa umiejętności praktycznych i taktycznych jednostek antyterrorystycznych z obu państw.
Państwo przyjmujące ćwiczenia jest zobowiązane do zapewnienia personelowi wojskowemu broni i sprzętu, a także do stworzenia warunków do wjazdu i przemieszczania sprzętu wojskowego po wcześniej zatwierdzonych trasach. Oba kraje są również zobowiązane do zachowania tajemnicy co do harmonogramu, miejsca i skali ćwiczeń przygotowawczych.
Aspekt wojskowy w relacjach Chiny-Tadżykistan
Relacje Duszanbe z Pekinem w najnowszej historii były uzależnione głównie od statusu dłużnika – Duszanbe jest winne Pekinowi około 2 mld dolarów między innymi w surowcowych rezerwach mineralnych poszukiwanych przez chińskich górników.
Współpraca w sferze bezpieczeństwa nabrała kształtów w 2016 roku, kiedy okazało się, że chiński obiekt wojskowy został założony we wschodnim Tadżykistanie na granicy z Afganistanem. Tadżyccy urzędnicy przez lata wydawali liczne zaprzeczenia na temat istnienia bazy. Na początku października 2016 roku podpisano porozumienie między rządami Tadżykistanu i Chin w sprawie budowy posterunków granicznych na granicy tadżycko-afgańskiej. W ramach tych umów strona chińska przyznała dotacje i sama zaczęła budować trzy centra dowodzenia, pięć posterunków służby granicznej, pięć punktów kontrolnych służby granicznej i jedno centrum szkoleniowe na granicy tadżycko-afgańskiej.
W ostatnim czasie pojawiły się doniesienia, że Chiny chcą rozszerzyć swoją obecność w zakresie bezpieczeństwa. W raporcie z września 2020 r. Departament Obrony USA stwierdził, że Pekin „stara się ustanowić bardziej solidną zagraniczną infrastrukturę logistyczną i bazową oraz utrzymanie siły wojskowej na większych odległościach”. Wymienił Tadżykistan jako jeden z krajów, w których ten cel był realizowany.
W październiku 2021 r. rząd tadżycki ogłosił, że Chiny zbudują garnizony dla specjalnej jednostki szybkiego reagowania we wsi Vakhon, w Górsko-Badachszańskim Regionie Autonomicznym, GBAO, na tym samym terytorium, na którym znajduje się chińska baza. Urzędnicy stwierdzili, że obiekt ten będzie przeznaczony wyłącznie do użytku sił tadżyckich.
