Najwyżsi urzędnicy administracji Trumpa uznali przeciwdziałanie rosnącym wpływom Chin na świecie za główny priorytet polityki zagranicznej. W Azji Centralnej amerykańscy urzędnicy będą musieli stoczyć ciężką walkę o zmniejszenie rosnącego śladu gospodarczego Pekinu. Bilans handlowy mocno faworyzuje Pekin.
Pekin umocnił swoją pozycję dominującego gracza gospodarczego w regionie, który znajduje się przy zachodniej granicy Chin, odnotowując prawie 5-procentowy wzrost obrotów handlowych w 2024 r. – wynika z danych opublikowanych przez Generalną Administrację Celną. Chiny zepchnęły Rosję na bok jako głównego partnera handlowego regionu.
Dane pokazują, że bilans handlu w 2024 r. przechylał się mocno na korzyść Chin. Całkowite obroty z Azją Centralną wyniosły 94,8 mld USD, w porównaniu z 89,4 mld USD w roku poprzednim. Chińskie towary i usługi eksportowane do regionu były warte 64,2 mld USD, co stanowiło ponad dwie trzecie wymiany handlowej. Większość z 30,6 miliarda dolarów, które Chiny zaimportowały z Azji Centralnej w zeszłym roku, stanowiły zasoby naturalne, w tym ropa naftowa, gaz ziemny, metale ziem rzadkich, metale szlachetne i minerały. Kolejnym ważnym towarem importowanym były owoce i inne artykuły spożywcze.
Kazachstan pozostał największym partnerem handlowym Chin w regionie, a dwustronne obroty handlowe sięgnęły 43,8 mld dolarów, co stanowi prawie 7-procentowy wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim. Kazachstan zaimportował towary i usługi o wartości 28 mld USD, a eksport wyniósł 15,9 mld USD. Kirgistan osiągnął największy procentowy wzrost rok do roku w stosunku do Chin, a obroty dwustronne wzrosły o około 15 proc. do 22,7 mld dolarów. Najbardziej godnym uwagi aspektem jest to, że Kirgistan zwiększył swój eksport do Chin ze stosunkowo skromnych 80 milionów USD w 2023 roku do 2,8 miliarda USD w zeszłym roku. Niemniej jednak Kirgistan odnotował ogromny deficyt handlowy z Chinami w 2024 r., ponieważ import osiągnął 19,9 mld USD.
Wymiana handlowa z Turkmenistanem, trzecim co do wielkości partnerem handlowym Chin w regionie, utrzymała się na poziomie 10,6 mld dolarów. Turkmenistan pozostał jednak jedynym państwem regionu, które odnotowało nadwyżkę handlową z Pekinem. Eksport Aszchabadu wyniósł 9,6 mld dolarów, podczas gdy import był ograniczony do nieco ponad 1 mld dolarów. Turkmeńska nadwyżka jest daleka od anomalii. Korzystny bilans handlowy tego kraju z Chinami sięga co najmniej 2014 roku. Uzbekistan doświadczył niewielkiego spadku chińskiego handlu o około 2 proc. do nieco poniżej 13,8 mld USD, przy czym eksport do Chin wyniósł 2 mld dolarów, a import 11,8 mld USD. Tadżykistan odnotował również spadek obrotów dwustronnych o prawie 2 proc. do około 3,9 mld dolarów, podczas gdy eksport Duszanbe do Chin wzrósł o prawie 40 proc. rok do roku do 350 mln USD, import Tadżykistanu wyniósł nieco ponad 3,5 mld dolarów.
Wpływy gospodarcze Chin na Kaukazie również rosną, a obroty handlowe z trzema krajami regionu osiągnęły 6,5 mld USD w 2024 r., w porównaniu z 5,4 mld USD w roku poprzednim, co stanowi wzrost o 22 proc. Podobnie jak w przypadku Azji Centralnej, bilans handlowy był zdecydowanie korzystny dla Chin: import państw Kaukazu był wart 5,3 mld dolarów, podczas gdy eksport wyniósł 1,1 mld USD.
Azerbejdżan miał największy udział w obrotach handlowych regionu (prawie 2,5 mld dolarów) i wykazał największy wzrost: ponad 43 proc. rok do roku. Wzrost był jednak napędzany wyłącznie przez import z Chin, który wzrósł o 55 proc. do 2,4 mld USD, podczas gdy znikomy eksport Baku spadł o 64 proc. do 61 mln dolarów. Wymiana handlowa Gruzji z Chinami wzrosła o około 10 procent do 2,3 miliarda dolarów. Import pozostał w dużej mierze niezmieniony i wyniósł około 2 miliardów dolarów. I chociaż eksport wzrósł o około 142 procent, całkowita suma nadal wynosiła stosunkowo skromne 276 milionów USD.
Dwustronne obroty Armenii wzrosły o 15 proc. do 1,8 mld dolarów. Jednak, podobnie jak w przypadku Azerbejdżanu, to właśnie zwiększony przepływ towarów z Chin odpowiadał za praktycznie cały wzrost: chiński import poszybował w górę o ponad 75 procent, przekraczając 1 miliard dolarów, podczas gdy eksport skurczył się o około 22 procent do 768 milionów USD. Przed poprzednim rokiem Armenia miała dodatni bilans handlowy z Chinami co najmniej od 2014 roku. Wysiłki Erywania zmierzające do radykalnego zmniejszenia zależności gospodarczej od Rosji prawdopodobnie przyczyniły się do zepchnięcia bilansu handlowego tego kraju z Pekinem na ujemny poziom.
