Politycznie Kirgistanowi blisko do Rosji, ale jeśli chodzi o handel i inwestycje, Biszkek przechyla się w stronę Chin. Rozdwojona osobowość geostrategiczna Kirgistanu odzwierciedla zmieniające się okoliczności spowodowane impasem w wojnie rosyjsko-ukraińskiej. Strach przed sankcjami wtórnymi skłonił Biszkek do zerwania poważnej więzi fiskalnej z Rosją.
Rosja wyraźnie postrzega Kirgistan jako ważne państwo w Azji Centralnej, o czym świadczy fakt, że jesienią ubiegłego roku przywódca Kremla Władimir Putin odbył pierwszą podróż zagraniczną do Biszkeku.
Jednocześnie władze Kirgistanu wykazały sympatię do planów Rosji. 3 kwietnia prezydent Kirgistanu Sadyr Żaparow podpisał ustawę, która wymaga, aby organizacje otrzymujące fundusze z zagranicy zarejestrowały się jako zagraniczni agenci. Brzmienie ustawy jest ściśle związane z ustawą przyjętą wcześniej przez Rosję.
Krytycy kirgiskiej ustawy obawiają się, że otworzy ona drogę do represji w stylu rosyjskim wobec mediów i działaczy społeczeństwa obywatelskiego w Kirgistanie. Podpisując ustawę, Żaparow odrzucił myśl, że może ona stać się narzędziem represji, mówiąc, że „jako głowa państwa gwarantuję, że nie będzie żadnych prześladowań”.
Skłonność Kirgizów do podążania za Moskwą w polityce nie rozciąga się na ekonomię. Chiny zastąpiły Rosję jako główne źródło bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) Kirgistanu – wynika z danych zebranych przez Kirgiski Narodowy Komitet Statystyczny. Chińskie BIZ w 2023 r. wyniosły 220,8 mln USD, czyli prawie 28 proc. całkowitej sumy BIZ tego kraju wynoszącej 798,2 mln USD. Łączna wartość BIZ Rosji wyniosła 147,4 mln USD. Kazachstan był trzecim co do wielkości inwestorem zagranicznym Kirgistanu w 2023 r. z kwotą 67,3 mln USD.
Produkcja przemysłowa (226,4 mln USD) i górnictwo (169,2 USD) były w ubiegłym roku najbardziej atrakcyjnymi sektorami kirgiskimi w oczach inwestorów zagranicznych. Wydaje się, że zainteresowanie to przeniesie się na 2024 r.: na początku kwietnia chiński koncern górniczy Huaxin podpisał umowę z kirgiskim przedsiębiorstwem państwowym na zagospodarowanie złoża węgla kamiennego Kol-Jangak.
W handlu Chiny przyćmiły również Rosję w 2023 r. jako główny partner handlowy Kirgistanu, mimo że Biszkek jest członkiem zdominowanej przez Moskwę Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej (EUG). Chiny odpowiadały za prawie 35 proc. udziału w rocznych obrotach handlowych Kirgistanu wynoszących 15,7 mld USD w 2023 roku. Udział EUG wynosił prawie 28 proc.
Od początku wojny rosyjsko-ukraińskiej Kirgistan stał się dla Rosji kluczowym kanałem dostaw towarów objętych sankcjami. Pojawiają się jednak sygnały, że Biszkek jest coraz bardziej zaniepokojony groźbą sankcji wtórnych. W związku z tym w nadchodzących miesiącach może dojść do spowolnienia przepływu handlu z Rosją.
Kirgiskie banki przestały przetwarzać transakcje za pośrednictwem rosyjskiego systemu płatności Mir od 5 kwietnia. Mir to rosyjska alternatywa dla zachodnich systemów zarządzania transakcjami międzybankowymi. Zawieszenie Mira przez Biszkek utrudni przepływ pieniędzy między Kirgistanem a Rosją.
