Posiadanie nowoczesnych i rozbudowanych portów da Środkowemu Korytarzowi i Kazachstanowi szanse na sukces. Kazachstan mocno stawia na transkaspijski międzynarodowy szlak transportowy (TITR ), czyli środkowy korytarz, jako alternatywę dla dotarcia do rynków europejskich i międzynarodowych z pominięciem Rosji.
Aby zrozumieć, czy korytarz będzie się rozwijał w perspektywie krótko- czy długoterminowej, należy wziąć pod uwagę wiele czynników; ważnym tematem jest przyszłość kazachskich portów.
Port morski w Aktau w Kazachstanie jest głównym portem morskim korytarza po stronie Azji Środkowej, przewożącym ładunki przez morze do portu w Baku w Azerbejdżanie. Astana zamierza rozbudować Aktau poprzez budowę nowego hubu kontenerowego o wartości 28,9 mln USD do 2025 roku. Projekt poprawi przepustowość o ponad 500 procent, zwiększając przepustowość z 40 000 TEU do 215 000 TEU rocznie.
W poszukiwaniu inwestorów
Aby przyciągnąć inwestycje do rozwoju Aktau, Astana utworzyła Specjalną Strefę Ekonomiczną Seaport Aktau, która będzie działać przynajmniej do 2028 roku. Astana zwróciła się również do potencjalnych inwestorów i partnerów, w tym do Abu Dhabi Port Group, singapurskiego PSA International i Japan Inpex. Japońska firma ogłosiła w marcu, że próbna dostawa została pomyślnie dostarczona z portu morskiego Aktau Caspian do portu w Baku, otwierając w ten sposób nową trasę transportu ropy na rynki europejskie z pominięciem rosyjskich granic. Podczas próby dostarczono ładunek 52 000 baryłek ropy z pola naftowego Kaszagan.
Podobnie planowana jest rozbudowa portu w Kuryku, który stworzyłby kolejny węzeł w sieci Korytarza Środkowego. Media w Kazachstanie informowały, że trwają prace nad projektem obejmujący terminal ładunków masowych, przeznaczony do przeładunku ropy naftowej, ładunków masowych ropy i skroplonego gazu ziemnego. Podczas omawiania środkowego korytarza istnieje naturalna tendencja do skupiania się na produktach energetycznych, takich jak ropa i gaz. Jest to zrozumiałe, ponieważ głównym eksportem Kazachstanu jest energia. Ze względu na wojnę na Ukrainie, Kazachstan i Europa chcą znaleźć alternatywy, aby ominąć terytorium Rosji i zminimalizować zależność od rurociągu Caspian Pipeline Consortium (CPC) (rurociąg transkaspijski raczej nie zostanie zbudowany w najbliższym czasie).
Nie tylko węglowodory
Środkowy korytarz nie tylko transportuje ropę i gaz. Kazachstan (i pozostali trzej członkowie: Azerbejdżan, Gruzja i Turcja) mogą go używać do przewozu innych ładunków i towarów. Na przykład korytarz mógłby transportować zboże z Kazachstanu do klientów spoza regionu, biorąc pod uwagę światowy kryzys żywnościowy. Firmy uzbeckie i chińskie są podobnie zainteresowane wykorzystaniem TITR do transportu towarów. W grudniu ubiegłego roku pierwszy uzbecki pociąg załadowany miedzią wyruszył korytarzem do Europy. Aby osiągnąć tego rodzaju szersze cele, kazachskie porty muszą zostać rozbudowane do obsługi dodatkowego ładunku.
5 kwietnia kazachska firma atomowa Kazatomprom poinformowała o dostawie „koncentratów uranu naturalnego” dla rumuńskiej Societatea Nationala Nuclearelectrica. Firma nie ujawniła, ile naturalnego uranu dostarczono. Firma podkreśliła jednak, że „Kazatomprom eksportował swoje produkty Transkaspijskim Międzynarodowym Szlakiem Transportowym”.
Rząd Kazachstanu ma duże oczekiwania wobec Korytarza Środkowego: TITR może przynieść zyski, inwestycje i miejsca pracy oraz poprawić międzynarodowy wizerunek kraju. Jednak każdy węzeł musi działać tak efektywnie, jak to możliwe, aby system transportowy działał wydajnie i niezawodnie. Modernizacja portu Aktau i projektu portu Kuryk są ważne, ponieważ poprawią kluczowe węzły korytarza po kazachskiej stronie Morza Kaspijskiego.
Czynniki takie jak przyszłość wojny na Ukrainie zadecydują o tym, czy Środkowy Korytarz spełni ambicje czterech państw członkowskich, zwłaszcza Kazachstanu. Podczas gdy kilka kwestii jest poza kontrolą Astany, posiadanie nowoczesnych i rozbudowanych portów da Środkowemu Korytarzowi potencjalną szansę na sukces.