Państwo Islamskie-Prowincja Chorasan (ISKP), grupa terrorystyczna która przyznała się do marcowego ataku na moskiewski obiekt koncertowy, w którym zginęło ponad 140 osób, zwiększa zasięg medialny w Azji Centralnej. Działania propagandowe grupy budzą obawy o możliwość ataku terrorystycznego w regionie.
Tragedia terrorystyczna w Moskwie otworzyła oczy na całym świecie na powagę ponadnarodowego zagrożenia, jakie stanowi ISKP. Atak był również trzecią udaną operacją zewnętrzną ISKP w ciągu niespełna trzech miesięcy, po samobójczym zamachu bombowym w Kermanie w Iranie i strzelaninie w kościele w Stambule w Turcji.
W tym samym czasie udaremniono kilka innych spisków w całej Eurazji, a w czerwcu rozbito rzekomo powiązaną z IS siatkę z agentami w Nowym Jorku, Los Angeles i Filadelfii. Wiele osób powiązanych w ostatnich latach z atakiem ISKP lub udaremnionym spiskiem to obywatele Azji Centralnej, z Tadżykami na czele. Jednak pomimo znaczącego udziału obywateli Azji Centralnej w operacjach ISKP, niewiele uwagi poświęca się rosnącemu zagrożeniu dla samego regionu.
Udaremnione zdarzenia w Azji Centralnej
W ciągu ostatnich kilku miesięcy doniesienia o rosnącej liczbie aresztowań związanych z ISKP wskazują na wzrost znaczenia ugrupowania w Azji Centralnej. Na przykład pod koniec grudnia 2023 r. aresztowano dwóch nastolatków po tym, jak siły specjalne udaremniły domniemany spisek wymierzony w wiele miejsc w mieście Dżalal-Abad na południu Kirgistanu. Kilka miesięcy później zamach bombowy w Tadżykistanie w regionie Kulyab został uznany za akt terrorystyczny powiązany z ISKP.
W połowie czerwca kirgiski Państwowy Komitet Bezpieczeństwa Narodowego zatrzymał w Biszkeku i innych miejscach 15 osób, którym podejrzano powiązania z ISKP, w których znaleziono „dużą ilość literatury”. Podejrzani są oskarżeni o umieszczanie w Internecie filmów, które zawierają taktyczne porady dotyczące użycia broni i materiałów wybuchowych. Aresztowania te miały miejsce mniej więcej w tym samym czasie, gdy Kazachstan rozbił kobiecą komórkę, o której mówiono, że planuje atak na zachodni cel, chociaż władze zdementowały te doniesienia.
Incydenty te sygnalizują niepokojące rozszerzenie regionalnych wpływów ISKP, opierając się na istniejącej wcześniej kampanii propagandowej dostosowanej do odbiorców z Azji Centralnej. W 2022 r. grupa utworzyła oficjalne tadżyckie i uzbeckie oddziały swojej wewnętrznej Fundacji Al-Azaim na rzecz Produkcji Medialnej. Dodatkowo ma teraz funkcjonujący rosyjskojęzyczny oddział. Kampania skierowana do Azji Centralnej, która nabrała rozpędu na przełomie 2020 i 2021 roku, wciąż znajduje nowe sposoby przekazywania swoich przesłań, wprowadzając nowy magazyn w języku tadżyckim wkrótce po ataku w Moskwie 22 marca.
ISKP wzywa teraz do działań podobnych do ataku w Moskwie. Grupa ta dodaje również niuanse do przekazu dotyczącego tadżyckiego rządu, mając nadzieję na podżeganie zwolenników do przemocy, wykorzystując wrogie nastroje związane z konkretną polityką, taką jak niedawny zakaz noszenia hidżabu w Duszanbe. ISKP stara się również zdobywać punkty propagandowe, zwracając uwagę na bliskie relacje Duszanbe i Taszkentu z Moskwą.
Przeciwko rządzącym w Uzbekistanie i Tadżykistanie
ISKP przedstawia Uzbekistan jako rosyjskiego pełnomocnika, a rząd Tadżykistanu jako „rosyjską marionetkę mającą na celu narzucenie komunizmu i wykorzenienie islamu z kraju”. Te wysiłki Al-Azima są wykorzystywane przez wspierające, pro-ISKP propagandowe media, które teraz zaczynają publikować w językach regionalnych. Łącznie inicjatywy te ilustrują wciąż rosnący nacisk, jaki ruch kładzie na Azję Centralną.
Region odgrywa fundamentalną rolę w doktrynalnej zmianie ISKP w rozszerzaniu projekcji siły bojowników, dążąc do pozycjonowania grupy jako jedynego narzędzia dostępnego dla niezadowolonych ekstremistów z regionu, zdolnego do rzucenia wyzwania rządom. W ramach zintensyfikowanych działań ISKP angażuje członków Jamaat Ansarullah, Islamskiej Partii Turkiestanu i innych, przedstawiając się jako alternatywa dla radykałów, którzy, jak argumentuje, są ograniczani przez talibów i nie mogą podjąć walki w Azji Centralnej.
Kampania ISKP w regionie zaczyna się zmieniać, uzupełniając propagandę o więcej pracy nad rozszerzeniem regionalnej bazy wsparcia, rekrutacją członków i zbieraniem funduszy. Strategia ta zaczęła nabierać znaczenia po atakach rakietowych na Uzbekistan i Tadżykistan w 2022 r., które zostały ogłoszone początkiem „wielkiego dżihadu Państwa Islamskiego w Azji Środkowej”. Teraz gdy ISKP opracowało podstawy swojej strategii w Azji Centralnej i z powodzeniem rozszerzyło swoje wpływy wśród radykałów w regionie, jego machina propagandowa zaczyna poruszać się w sposób spójny z wcześniejszymi operacjami zewnętrznymi grupy przeciwko Iranowi, Turcji i Rosji. Ten sam schemat uwidacznia się w Azji Centralnej, gdzie ISKP zalewa przestrzeń informacyjną propagandą jako preludium do bezpośrednich ataków.