Przywódcy Kirgistanu i Uzbekistanu spotkali się w końcu stycznia, aby wspólnie ogłosić, że przedłużający się proces wytyczania granicy między ich krajami dobiegł końca. Oba kraje mają nadzieję, że poprawa stosunków znacznie zwiększy dwustronny handel do 2 miliardów dolarów rocznie.
Prezydent Uzbekistanu Szawkat Mirzijojew udał się do stolicy Kirgistanu, aby uczcić porozumienie, którą obaj przywódcy opisali jako „historyczne”.
Utrzymująca się niepewność co do dokładnych konturów około 1400-kilometrowej granicy jest dziedzictwem epoki sowieckiej. Nawet gdy granice zostały zmienione, kwestia, która republika posiadała jaką ziemię, była praktycznie uważana za formalność, ponieważ Kirgiska SRR i Uzbecka SRR były częścią Związku Radzieckiego. Jednak stosunki dwustronne od 1991 r. są stale skażone nieporozumieniami w tej kwestii. Czasami lokalne społeczności wchodziły w konflikt z powodu rywalizujących roszczeń do ziemi.
Historyczne porozumienie
Porozumienia, które w zeszłym roku zostało pośpiesznie ratyfikowano przez parlament Kirigistanu miały miejsce przy głośnym sprzeciwie aktywistów i polityków opozycji. Wielu z tych przeciwników przebywa obecnie w więzieniu w oczekiwaniu na proces pod zarzutem spiskowania w celu obalenia rządu. „Ostateczne rozwiązanie kwestii granicznej odegra kluczową rolę w dalszym rozwoju naszych braterskich stosunków i wzmocnieniu kontaktów granicznych. I przyczyni się do wzmocnienia stabilności i bezpieczeństwa w regionie Azji Środkowej” – powiedział 27 stycznia prezydent Kirgistanu Sadyr Żaparow.
Mirzijojew wypowiadał się w podobny sposób, zapewniając, że porozumienie zagwarantuje „pokój i spokój” między dwoma narodami. „Stosunki między Kirgistanem a Uzbekistanem nigdy nie były tak dobre” – powiedział lider Uzbekistanu. „To historyczne wydarzenie, na które nasze bratnie narody czekały wiele, wiele lat” – stwierdził Mirzijojew. „To było trudne, ale z wolą polityczną obu prezydentów okazuje się, że możliwe jest rozwiązanie tych złożonych i rzekomo nierozwiązywalnych problemów [które przetrwały ponad 30 lat]”.
Nowe umowy i porozumienia
Mirzijojew i Żaparow podpisali inne dokumenty wraz z umową o wytyczeniu granic. Około 20 umów dotyczy różnych obszarów, od współpracy w zakresie protokołów celnych po energię i rolnictwo po przemysł. Wiele porozumień przewiduje pogłębiony dialog między przedstawicielami samorządów lokalnych wzdłuż wspólnej granicy.
Służba prasowa administracji Mirzijojewa podała wiele liczb, aby podkreślić, jak poprawa więzi przyniosła korzyści gospodarcze. Dwustronna wymiana handlowa w 2022 r. osiągnęła 1,3 mld USD. Urzędnicy twierdzą, że chcą, aby liczba ta osiągnęła 2 miliardy dolarów. W tym okresie utworzono ponad 300 spółek joint venture. W trakcie forum biznesowego, które odbyło się w przeddzień wizyty prezydenta Uzbekistanu, podpisano kontrakty o wartości 1,6 miliarda dolarów między firmami z obu krajów.
Kirgiski wiceminister gospodarki Kanat Abdrakhmanow powiedział, że fabryka samochodów o wartości 50 milionów dolarów budowana w Kirgistanie z pomocą Uzbekistanu może rozpocząć produkcję już w tym roku. Oczekuje się, że liczba pracowników w fabryce osiągnie z czasem 2000, powiedział Abdrakhmanov, który zauważył, że większość wyprodukowanych samochodów zostanie wykorzystana do pokrycia potrzeb rynku krajowego.
Uzbekistan planuje kupić do 4 milionów ton węgla z Kirgistanu w ciągu najbliższych dwóch lat. Uzbecki minister energetyki Zhurabek Mirzamahmudow potwierdził podczas pobytu w Biszkeku, że trwają rozmowy na temat propozycji, ale nie podał żadnych liczb.