Prezydent Francji Emmanuel Macron odwiedził Kazachstan i Uzbekistan. Po raz pierwszy od objęcia urzędu prezydenta odwiedził Azję Środkową. Podczas oficjalnej wizyty Macrona w Astanie Francja i Kazachstan podpisały deklarację o współpracy w zakresie minerałów strategicznych.
Z kolei w Samarkandzie rozmawiał z prezydentem Szawkatem Mirzijojewem na temat kwestii handlowych, gospodarczych i inwestycyjnych. Wizyta głowy państwa francuskiego w Kazachstanie i Uzbekistanie może mieć na celu nakłonienie tych krajów do osłabienia relacji z Rosją i wzmocnienia więzi z Unią Europejską.
Na spotkaniu w Samarkandzie omawiano kwestie handlowo-gospodarcze, innowacyjne, inwestycyjne oraz kulturalno-humanitarne. Rozważano nowe projekty zielonej energii, wydobyciu i przetwarzaniu ropy naftowej, logistyce, rozwoju infrastruktury, turystyce i innych dziedzinach.
Uzgodniono przyspieszenie otwarcia uzbecko-francuskiej uczelni w Taszkiencie oraz rozszerzenie współpracy w zakresie kształcenia nauczycieli języka francuskiego. Podczas oficjalnej wizyty Emmanuela Macrona w Astanie Francja i Kazachstan podpisały deklarację o współpracy w zakresie minerałów strategicznych. Przed wizytą Macrona Bloomberg informował, że Kazachstan będzie odgrywał znaczącą rolę na światowym rynku uranu. Francuska firma nuklearna Orano eksploatuje kopalnię uranu w Kazachstanie.
„W ciągu ośmiu miesięcy tego roku wolumen handlu między krajami wzrósł o 21 proc. w porównaniu z rokiem ubiegłym i osiągnął 2,7 mld USD. Francja jest jednym z naszych głównych inwestorów zagranicznych.” – powiedział przywódca Kazachstanu Kassym-Żomart Tokajew.
Tokajew na konferencji prasowej z Macronem nazwał tę wizytę także „historyczną” i ocenił, że rozwój współpracy obu stron jest „szczególnie istotny w obecnej złożonej sytuacji geopolitycznej i geoekonomicznej”. Wśród dokumentów znajdują się porozumienia w sprawie utworzenia w Kazachstanie grupy Francuskiej Agencji Rozwoju, otwarcia międzynarodowych szkół francuskich i nauczania języka francuskiego w szkołach średnich.
Czynnik Ukrainy i Rosji
Macron z zadowoleniem przyjął stanowisko Kazachstanu w sprawie Ukrainy i zasugerował, że „niektórzy wywierają presję” na Tokajewa. „Francja docenia drogę, którą podąża wasz kraj, odmawiacie lojalności wobec jakiejkolwiek siły i staracie się budować zrównoważone stosunki z różnymi krajami dla dobra swoich obywateli. Taka filozofia jest bliska Francji.” – powiedział Macron. Złożył także kondolencje rodzinom górników, którzy zginęli w wypadku w kopalni w Karagandzie.
Biuro Macrona informowało już wcześniej, że obaj prezydenci planują zająć się kwestiami międzynarodowymi i regionalnymi, a także perspektywami wzmocnienia więzi gospodarczych między obydwoma krajami, w szczególności rozwojem handlu i inwestycji oraz współpracą energetyczną. Kreml spokojnie skomentował wizytę Macrona w Astanie. „Kazachstan jest niepodległym państwem.” – oznajmił 1 listopada Dmitrij Pieskow, sekretarz prasowy prezydenta Rosji .
Minister spraw zagranicznych Siergiej Ławrow powiedział, że Zachód próbuje zrazić do siebie „sąsiadów, przyjaciół i sojuszników” Rosji. Warto zaznaczyć, że prezydent Kazachstanu wraz z rosyjskim przywódcą Władimirem Putinem uczestniczył w międzynarodowym forum odbywającym się w Petersburgu w 2022 roku . Na forum zapytany o „operację specjalną” Moskwy przeciwko Ukrainie odpowiedział, że Kazachstan nie uznaje utworzonych przez prorosyjskich separatystów quasi-państw Doniecka i Ługańska. Powiedział też, że Astana nie będzie naruszać nałożonych sankcji na Rosję przez Zachód. Oficjalnie Astana poinformowała, że zajmuje neutralne stanowisko w sprawie ataku Rosji na Ukrainę.
Macron szuka uranu
Francuski przywódca po raz pierwszy od rozpoczęcia wojny na Ukrainie odwiedził Azję Centralną, co ponownie przyciągnęło uwagę Zachodu. Obserwatorzy twierdzą, że jego pobyt w Azji Centralnej jest uzasadniony. Kazachstan eksportuje do Francji uran i ropę naftową dla elektrowni jądrowych.
Według informacji Ministerstwa Gospodarki Francji, w ubiegłym roku Kazachstan znalazł się na szczycie listy krajów eksportujących uran. Sąsiedni Uzbekistan również sprzedaje uran do Francji. Wizyta Macrona w Kazachstanie i Uzbekistanie „ma na celu poszukiwanie nowych przyjaciół i uranu na terytorium Putina”.
Paryż chce ściśle współpracować z bogatym w zasoby naturalne Kazachstanem, próbując jednocześnie odwrócić uwagę od wpływów Rosji w Azji Centralnej. Francja zainwestowała w Kazachstanie 18 mld EUR, a w kraju działa ponad 170 francuskich firm. W 2022 roku obroty handlowe między Paryżem a Astaną osiągnęły 4 mld EUR, co oznacza wzrost o 30 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim.
Francja jest pierwszym krajem europejskim, który po rozpadzie ZSRR podpisał umowę o partnerstwie strategicznym z Kazachstanem. François Mitterrand był pierwszą głową państwa zachodniego, która odwiedziła ten kraj w 1994 r. Ostatni raz Francois Hollande odwiedził Astanę w 2014 roku. Prezydent Kasym-Żomart Tokajew odwiedził Francję w listopadzie ubiegłego roku.
Prezydent Uzbekistanu Szawkat Mirzijojew dwukrotnie odwiedził Francję po dojściu do władzy w 2016 roku. W listopadzie ubiegłego roku podczas wizyty Mirzijojewa w Paryżu podpisano ponad dwadzieścia umów o współpracy między obydwoma krajami w obszarach energetyki i transportu.