Po zakończeniu politycznej części swojej ostatniej podróży roboczej do Chin, prezydent Uzbekistanu Szawkat Mirzijojew udał się z Pekinu w długą drogę powrotną do domu, przejeżdżając przez miasto Shenzen na południu kraju. Prezydent Uzbekistanu Mirzijojew ma nadzieję, że nowa fabryka BYD w kraju będzie wkrótce w stanie produkować 300 000 samochodów rocznie.
Udał się tam, aby odwiedzić siedzibę wiodącego chińskiego producenta samochodów BYD, który właśnie wyprzedził Teslę Elona Muska jako najlepiej sprzedający się na świecie pojazd elektryczny.
Następnie, wraz z dyrektorem generalnym BYD, Wangiem Chuanfu, nadzorował ceremonię online uruchomienia fabryki samochodów hybrydowych i elektrycznych, która ma powstać w regionie Jizzakh w Uzbekistanie. Po ukończeniu fabryka będzie produkować 50 000 sztuk rocznie. Jeśli chodzi o Mirzijojewa, to dopiero początek. Gama modeli, które mają być produkowane w fabryce w regionie Jizzakh, musi zostać rozszerzona „w najbliższej przyszłości”, aby sprostać zapotrzebowaniu rynku, a roczna zdolność produkcyjna powinna zostać zwiększona do 300 000 sztuk.
Rozwój produkcji w Uzbekistanie
Prace przygotowawcze nad urzeczywistnieniem zakładu produkcyjnego trwały latami. BYD i nadzorowana przez rząd Uzbekistanu firma samochodowa UzAuto podpisały w sierpniu 2022 r. wstępną umowę o rozwoju zakładu jako spółki joint venture, nazwanej później BYD Uzbekistan Factory. Przybrało to wyraźniejszy kształt w październiku 2023 r., kiedy strony podpisały umowę inwestycyjną.
Na razie w fabryce planowane jest produkowanie modeli hybrydowych BYD Song Plus DM-i i BYD Chaser 05 (ten ostatni model jest sprzedawany w Uzbekistanie jako BYD Chazor). Co istotne, jak czytamy w komunikacie prasowym BYD z października, fabryka w Jizzakh zajmie się całym cyklem produkcyjnym, od spawania i malowania po montaż. „Umowa zapewnia również spółce joint venture prawo do eksportu pojazdów BYD, które są produkowane w Uzbekistanie, do krajów Azji Środkowej.” – czytamy w oświadczeniu.
Rosja może stać się kolejnym celem dla uzbeckich BYD-ów. Podczas pobytu w siedzibie głównej w Shenzen Mirzijojew otrzymał kluczyki do YangWang U8, luksusowego SUV-a BYD, którego cena detaliczna wynosi około 150 000 USD. Podczas gdy ta cena jest poza zasięgiem większości uzbeckich nabywców, popyt w Rosji jest rozgrzany do czerwoności. BYD ogłosił, że we wrześniu rozpocznie sprzedaż samochodów YangWang U8 w Rosji. Do pierwszego tygodnia października zebrał zamówienia przedpremierowe na 4000 sztuk. Pod koniec tego samego miesiąca liczba ta przekroczyła 30 000 sztuk.
BYD jest najnowszym chińskim producentem samochodów, który otworzył sklep w Uzbekistanie. Uzbecka firma Roodell, zajmująca się dystrybucją pojazdów, rozpoczęła montaż samochodów dla Chery Automobile z siedzibą w Wuhu we wrześniu 2022 roku, również w fabryce w Jizzakh. Spora liczba modeli Chery trafia również na rynek kazachski.
Rozwój produkcji w Kazachstanie
Według najnowszych danych opublikowanych przez Stowarzyszenie Kazachskiego Biznesu Samochodowego, Chery stała się czwartą najpopularniejszą marką pojazdów w kraju. W ciągu pierwszych siedmiu miesięcy 2023 roku dealerzy samochodowi sprzedali prawie 7 000 samochodów Chery, co stanowi wzrost o 269 procent w porównaniu z tym samym okresem rok wcześniej.
Wyczuwając, że sprzedaż dopiero raczkuje, dealer samochodowy Astana Motors w listopadzie 2022 r. rozpoczął pracę nad fabryką, która docelowo będzie produkować modele Chery i innych chińskich producentów samochodów, Changan i Haval. Zakład miał wówczas projektowaną zdolność produkcyjną do produkcji ponad 90 000 sztuk rocznie i miał rozpocząć działalność w czwartym kwartale 2024 roku.
Nie tylko małe pojazdy chińskie firmy produkują w Azji Centralnej. We wrześniu 2021 r. spółka joint venture chińskiej firmy Yutong i kazachskiej firmy QazTehna rozpoczęła produkcję autobusów o różnych wymiarach, w tym modeli elektrycznych, w zakładzie produkcyjnym w mieście Saran, niedaleko Karagandy. Zdolność produkcyjna w momencie wprowadzenia na rynek miała wynosić około 1200 autobusów rocznie.
„Nasze produkty są przeznaczone na rynki Kazachstanu i Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej.” – powiedział dyrektor generalny QazTehna Argulan Majkonow podczas otwarcia, odnosząc się do zdominowanego przez Rosję bloku handlowego. Podczas gdy miasta w całej Azji Centralnej starają się zmienić swoje systemy transportu miejskiego na ekologiczne, Yutong jest w doskonałej pozycji, aby czerpać zyski.
Wzrost eksportu pojazdów
Ministerstwo Ekologii Uzbekistanu ogłosiło na początku tego miesiąca, że Samarkanda jest gotowa kupić 100 autobusów elektrycznych od Yutong w ramach poważnej modernizacji systemu transportu publicznego w mieście. Pieniądze na zainstalowanie niezbędnej infrastruktury pochodzą częściowo z Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju.
Azja Środkowa stała się również znanym kanałem eksportu chińskich pojazdów w mniej formalny sposób. Rosyjska firma Avtostat ujawniła w grudniu, że Kirgistan od początku 2023 roku wyeksportował do Rosji 60 000 samochodów. Biorąc pod uwagę, że 80 procent nowych samochodów w Rosji pochodzi z Chin, nie jest trudno powiązać fakty.
Ta bonanza kirgiskich reeksporterów stała się możliwa dzięki słabnącym powiązaniom gospodarczym Rosji z Zachodem. Istnieją jednak przesłanki, że to okno może się zamykać. Kiedy Rosja rozpoczęła inwazję na Ukrainę, poluzowała zasady, zgodnie z którymi konsumenci i handlowcy mogli importować, a następnie rejestrować samochody zakupione za granicą. Złagodzenie przepisów, które mają wygasnąć w najbliższych tygodniach, może mieć negatywny wpływ na kirgiski model reeksportu.
Jednak chińscy producenci samochodów, którzy sprzedawali swoje produkty – prawdopodobnie nieświadomie – za pośrednictwem Kirgistanu, będą mieli alternatywę w postaci swoich partnerów w Kazachstanie i Uzbekistanie.